Bolalar kasalliklari propedevtikasi

Ko‘ngil  aynish:  Odamda  qo‗sishdan  oldin  bo‗lib  o‗tgan  ba‘zi  holatlarda 
kasalliklarning  alohida  belgisi  bo‗lib  hisoblanadi,  ko‗ngil  aynishi  oshqozon  ichak 
kasalliklari ( o‗t yo‗llari zararlanishlari. gastroduodenit va x.k.lar bilan bir qatorda 
boshqa  kasalliklarda  ham  kuzatiladi,  odatda  shartli  reflektor  harakteriga  ega 
bo‗ladi). 
 qusish:  bolalarda  ko‗p  uchraydigan  holat  bo‗lib.  murakkab  reflektor  akt 
uzunchoq  miyada  joylashgan  qo‗sish  markazini  qitiqlash  natijasi  hisoblanadi. 

---

 
240 
Qo‗sishning  o‗ziga  xos  bir  turi  bo‗lib  ruminatsiya  (qaytarish)  hisoblanadi,  bunda 
qusish  moddani  qaytadan  yutib  yuboradi  va  bunda  ko‗ngil  aynishi  kuzatilmaydi. 
Oshqozon  ichak  kasalliklarida  ko‗pincha  qusishdan  avval  ko‗ngil  ayniydi. 
Qizilo‗ngach  torayganida  va  divertikullada  qusuq  modda  hazm  bo‗lmagan  ovqat 
qoldig‗idan iborat bo‗lsa, o‗tkir gastritda ovqatlangandan so‗ng bir necha marotaba 
qusadi,  surunkali  gastritda  odatda  nahorda  qusadi  va  qusuq  modda  o‗z  tarkibida 
ko‗p  mikdorda  shilliq  saqlab,  achimsiq  xidga  ega  bo‗ladi.  Yara  kasalliklarida 
qusish  og‗riqlar  bilan  bir  paytda  bo‗lib,  qusishdan  so‗ng  biroz  yengillaydi. 
Oshqozon 
osti 
bezi 
kasalliklarida 
qusishdan 
so‗ng 
bemorni 
ahvoli 
yengillashmaydi,  ozroq  mikdorda  oshqozon  shirasi  va  iste‘mol  qilingan  ovqat 
moddasi  saqlangan  qusiq  moddasi  bilan  «pilorospazm»ga  xos  belgi  bo‗lib, 
«pilorospazm»da  «fantansimon»  qusish  qayd  qilinadi.  Ichak  o‗tkazuvchanligi 
buzilganda  ahlat  moddasi  bilan  qayd  qilinadi.  O‗tkir  appenditsitda  qusish  bilan 
birgalikda  tana  haroratini  ko‗tarilishi.  qorinning  o‗ng  yonboshi  sohasidagi  og‗riq. 
qorin  devorlarining  taranglashishi,  sezuvchanligini  ortishi  kuzatiladi.  Bir  qancha 
appenditsitga  xos  simptomlar  (Щyotkin-Blyumberga,  Xvosteka  va  boshqalar) 
qonida  leykotsitoz  kuzatiladi,  qusuq  moddasida  o‗t  zardobini  bo‗lishi,  qusish 
ko‗proq  yog‗li  ovqatlardan  so‗ng  bo‗lishi,  sariq  kasalligida  jigar,  o‗t  yo‗llari  va 
oshqozon  osti bezi kasalliklari  (xoletsistit,  o‗t-  tosh kasatliklari,  pankreatitga) xos 
belgi  hisoblanadi.  Qusish  massasida  qon  aralash  bo‗lsa,  och  tiniq  rangda  bo‗lsa 
qizilo‗ngachdagi  vena  tomirlarini  kengayishida,  eroziv  gastritda,  o‗tkir  va 
surunkali  oshqozon  va  12  barmoqli  ichak  yaralarida,  o‗smalar  qon  ketganda 
kuzatiladi.  Uzoq  muddatli  sekin  qon  ketishda  qusush  massasi  kofe  tusiga  kiradi, 
ya‘ni  qon  tarkibidagi  gemoglabin  shirdon  kislota  ta‘sirida  gemotinga  jigarrang 
tusga aylanadi.