Bolalar kasalliklari propedevtikasi

Oshqozon sekretsiyasi. Xomila oshqozoni shirasi bilan chaqaloq oshqozoni 
shirasining  bo‗tun  tarkibiy  qismi  bir  xil.  Bolalar  oshqozonida  xatto  eng  erta 
yoshlarida  ham  pepsin,  labferment(shirdon  fermenti),  lipazani  aniqlash 
mumkin.Shirdon  ferment(labferment,  pimozin).  Ko‗krak  yoshidagi  bolalarda  sut 
oqsillarini  hazm  qilishida  muhim  ahamiyatga  ega.Bu  fermentning  ta‘sir  qilish 
optimumi RN 6 - 6.5 lekin u neytral va kuchsiz ishqoriy muhitda ham faoldir. Bu 1 

---

 
224 
yoshgacha  bo‗lgan  bolalarda  sut  hazm  bo‗lishida  oshqozon  kislotaligi  ayni  hazm 
paytida  ham  yetarli  darajada  ko‗tilmagan  holatda  juda  ahamiyatlidir.  Shirdon 
fermenti oshqozon bezlaridan nofaol proferment holatida ajraladi va xlorid kislota 
ta‘sirida  faollashadi.  Shirdon  fermenti  faolligi  yoshga  qarab  ortadi,  bolaning  1-
oylarida 16-32 shartli birliklar atrofida, bir yosh oxirida 256-512 shartli birliklarda 
bo‗ladi va kata yoshli bolalarda ham shu son atrofida bo‗ladi. 
Pepsin.  Oshqozon  tubining  bosh  xujayralari  tomonidan  nofaol  pepsinogen 
holida  ishlab  chiqariladi  va  xlorid  kislota  ta‘sirida  faollashadi.  Pepsin  ta‘sirining 
optimumi  RN  2.2  dan  1.8  gacha.  ya‘ni  kuchli  kislotali  muhitda,  u  barcha  nofaol 
oqsillarni  asosan,  albuminoidlarni  albumin  va  pepton  bosqichlarigacha 
parchalaydi.  Ko‗krak  yoshdagi  bolalar  oshqozoni  bunday  kislotali  muhitga  ega 
bo‗lmasa  ham  bari bir  sut  oqsillarining ancha  qismi  peptik parchalanadi.  Ko‗krak 
yoshidagi  bolalarda  aktivligi  2-16  YeD,  katta  yoshli  bolalarda  16-32  shartli 
birliklarda  bo‗ladi.  Hamma  yoshdagi  bolalar  oshqozonida  yog‗ni  parchalovchi 
ferment-lipaza  (steapsin)  mavjud.  Oshqozon  lipazasi  oshqozon  osti  bezi 
lipazasidan  farq  qilib  xlorid  kislota  ta‘sirida  faollashadi.  Oshqozon  lipazasi 
emulsiyalangan yog‗ni parchalaydi, asosan sut yog‗i oson gidrolizlanadi. Ko‗krak 
yoshidagi bolalarda lipazani mikdori 4 dan 50 yed gacha bo‗ladi. Yoshga bog‗liq 
holda lipaza faolligi bir qancha ortadi. Oshqozon shirasining muhim tarkibiy qismi 
bo‗lib qoplovchi xujayralar chiqaradigan xlorid kislota hisoblanadi. U oshqozonda 
oqsil  va  yog‗larning  fermentativ  parchalanishini  yuzaga  keltiradi  va  oshqozonda 
ovqat  hazm  bo‗lishida  juda  muhim  rol  o‗ynaydi.Bolalar  oshqozonida  xuddi 
kattalarniki kabi erkin va birikkan xlorid kislota mavjud: u chaqaloqlarda ham bor, 
yoshga qarab uning mikdori ko‗payadi. Ko‗krak yoshdagi bolalar oshqozoni RN -
5,8-3,  8  katta  maktab  yoshidagi  bolalarda  1,5-2  ya‘ni  kattalarnikiga  yaqin, 
oshqozonda tuzlar, shakar, suv va qisman parchalangan oqsillar ozginasi so‗riladi, 
qisman parchalangan ovqat ichakka o‗tadi.