Bolalar kasalliklari propedevtikasi

Chaqaloqlarda 
respirator 
distress  sindrom. 
Kasallik 
og‗ir 
formadagi 
nafas 
olish  yetishmasligi 
bilan 
kechib, 
bunda 
bolaning 
qiyqirig‗i 
juda 
sekin  yokn  bo‗tu 
plan  eshptilmaydi. 
Teri  oqargan  yoki 
ko‗kargan, 
muskullar 
topusi 
juda 
past, 
ixrab 
nafas 
oladi. 
Kasallik 
nafas 
olish  a‘zolarining 
anomaliyasida  yoki 
har 
turdagi 
jarohatlanishida, 
asfiksiyada,  to‗sha 
yoki 
perinatal 
infeksiyalar 
va 
boshqa  ta‘so‗rotlar 
natijasida 
maydonga 
keladi. 
Bolani 
quruqdan 
o‗tkazishda  undagi 
klinik  belgilarga 
asoslanib, 
kasallikning  og‗ir 
yengil 
kechishi 
to‗grisida  tasavvo‗r 
qilish mumkin. 
 
Teri rangi  
Ko‗karib, oqargan   Tana  pushti  rangda, 
oyoq-qo‗llari 
ko‗kimtir  
Bo‗tun  gavda  terisi 
pushti rangda  
Tomir  urishi  soni  (1 
daqikdda)  
Aniqlanmaydi  
100 tagacha  
100 dan ko‗p  
Teri 
yoki 
shilliq 
qavatni 
qitiqlashga 
javob  
Aniqlanmaydi  
Yuzini 
ujmaytiradi 
(grimassa)  
Yo‗tal, 
aksirish, 
qiyqiriq  
Mushak tonusi  
Oyoq- 
qo‗llarda 
osilgan holda  
Oyoq-qo‗llari 
to‗liq 
bo‗lmagan 
holda 
bo‗ladi  
Faol harakat  
Nafas olish harakati   Aniqlanmaydi  
Sekin-asta,  muntazam 
emas  
Faol, qattik qiyqirik  
 
NAFAS OLISh TIZIMINING YaLLIG‘LANISh BILAN KEChUVChI 
KASALLIKLARI SINDROMLARI. 
Traxeitni etiologiyasi bakterial jarohatlanish bo‗lsa, kasallik yuqori nafas 
yo‗llarini  jarohatlanishi  yoki  krupga  xos  yo‗tal  bilan  boshlanib,  keyinchalik 
bemor  ahvoli  og‗irlashadi.  Bemorda  toksikoz  holati  va  inspirator  nafas 
qisish 
kuchayadi. 
O‗pka  ustida  perko‗tor,  auskultativ  o‗zgarishlar 
kuzatilmaydi. 
Bronxit  etiologiyasi.  Bolalarda  kasallikni  asosan  respirator  viruslar 
chaqirib,  toza  bakterial  bronxit  kamdan  -  kam  uchraydi.  Ammo  viruslar 
ta‘sirida  bakteriyalarni  faollashuvi  odatiy  hol  bo‗lib,  kasallikni 
bakteriyalardan ko‗pincha stafiloqoqk, streptoqoqk, pnevmoqoqklar  chaqiradi. 
Bronxitda  kasallikka  beriluvchanlik  muhim  o‗rin  tutadi.  Shular  sababli  ba‘zi 
bolalar  boshqalarga  nisbatan  bronxit  bilan  ko‗proq  og‗riydi.  Bronxit  ba‘zi 
bolalar  infeksiya  kasalliklarini,  jumladan  qizamiq,  ko‗k  yo‗talni  odatdagi 
klinik ko‗rinishi hisoblanadi. 
Klinikasi.  Bronxitni  asosiy  simptomi  yo‗tal  bo‗lib,  kasallik 
boshlanishida quruq, ba‘zan davomli ko‗krakda og‗riq bilan  kechadi. Ikkinchi 
haftalarda  yo‗tal  yumshab,  bemor  shilimshiq,  shilliq  -  yiringli  balg‗am  ajrata 
boshlaydi.  Perkussiya  tovushi  o‗zgarmagan  bo‗ladi,  ba‘zan  o‗pkani 
bo‗rtishida  korobkaga  oid  tovush  eshitiladi.  Auskultatsiyada  quruq  yoki 
yirik  va  o‗rta  kalibrli  nam  xirillashlar  eshitiladi.  Agarda  patologik  jarayonga 
mayda  bronx  va  bronxiolalar  ham  qo‗shilsa,  mayda  pufakchali  xirillashlar 
paydo  bo‗lib,  ular  soni  yo‗talganda  ko‗payadi.  Bronxit  asosan  ikki 
tomonlama  bo‗lib,  ba‘zan  bir  tomonlama  ham  bo‗lishi  mumkin. 
Rentgenologik  o‗zgarishlar  bo‗lmasligi  mumkin,  ammo  ko‗pincha,  ayniqsa 
erta  yoshdagi  bolalarda  bronx  -  qon  tomirlar  ko‗rinishini  ikki  tomonlama  bir 
meyorda  kuchayishi  kuzatiladi.  Jahon  sogliqni  saqlash  tashkiloti  kriteriyasi 

---

 
175 
bo‗yicha,  agarda  balg‗amli  xo‗l  yo‗talni  yil  davomida  3  oy  yoki  undan 
ko‗p  davom  etishi  ketma  -  ket  ikki  yil  davomida  saqlanib  turishi  surunkali 
bronxitga xosdir.