Bolalar kasalliklari propedevtikasi

Bolani  ko‘krakdan  boqishdagi  qarshiliklar.  Yangi  tug‗ilgan  chaqaloqni 
birinchi  marta  ko‗krakdan  boqishga  bo‗lgan  qarshiliklar  ham  ona,  ham  bola 
tomonidan  kuzatilishi  mumkin.  Bular  o‗z  navbatida  absolyut  va  nisbiy 
qarshiliklarga  bo‗linadi.  Absolyut  qarshiliklarga  oid  kasallik  bilan  ona  yoki  bola 
og‗risa  bunday  hollarda  ko‗krakdan  boqish  man  kilinadi.  Bu  guruxga  kiritilgan 
kasalliklar  turkumini  biz  ixtiyog‗iy  ravishda  yana  quyida  keltirilgan  ikki  gurux 
kasalliklarini  (shu  betdagi  1,6,9  punktlarga  karang)  qo‗shimcha  kildik.  Buning 
sababi  bu  guruxdagi  og‗ir  kasalliklar  bola,  ayniqsa  yangi  tug‗ilgan  chaqaloqlar 
hayotini xavf ostiga qo‗yadi. 6-punktda keltirilgan hollar ham. 
Qolgan  barcha  kasalliklar  turkumida  (nisbiy  qarshiliklar)  esa  extiyot 
choralariga  rioya  kilgan  holda  chaqaloqni  ko‗krakdan  boqish  tavsiya  etiladi.  Bu 
kasaliklar  turkumi  va  undagi  extiyot  choralari  tibbiy  adabiyotlarda  keng 
yog‗itilgani  uchun  bu  yerda  qayta  keltirishni  lozim  topmadik.  Ko‗krakdan 
boqishdagi absolyut qarshiliklarga quyidagi holatlar kiradi: 
1. Septik og‗ir holatlar. 
2. Xavfli o‗smapar. 
3. Qon sistemasining xavfli kasalliklari. 
4. Buyrak kasalliklari, agar ular og‗ir buyrak yetishmovchiligi va azotemiya 
bilan kechsa. 
5.  Tug‗ruqdan  keyingi  psixozlar,  nevrozning  og‗ir  formalari  va  onadagi 
boshqa og‗ir ruxiy kasalliklar. 
6.  Agar  ona  laktatsiya  davrida  yangi  tug‗ilgan  chaqaloqka  toqsik  ta‘sir 
etuvchi dori moddalarini qabul kilsa (22-betga karang). 
7.  Dekompensatsiya  bosqichidagi  og‗ir  tug‗ma  va  ortgirilgan  yurak,  qon-
tomir sistemasi kasalliklari. 
8.  Endoqrin  kasalliklarining  og‗ir  formalari  (qandli  diabet,  bazedov 
kasalliklari). 
9.  Ayrim  yuqumli  kasalliklar  bilan  onaning  og‗rishi  (difteriya,  koqlyush, 
korason,  serebrospinal  meningit,  sil  ochiq  formalari,  dizenteriya,  qorin  tifi, 
qaytalama tifning uzoq cho‗zilgan og‗ir formalari) ona va bolaning sog‗ligiga xavf 

---

 
310 
tug‗diradi. 
Lekin yuqorida keltirilgan kasalliklarning homilador va ko‗zi yog‗gan onalar 
o‗rtasida nihoyatda kam uchrashi, ko‗krakdan boqish uchun asosiy qarshiliklarning 
sonini  kamligini  ko‗rsatadi.  Ayni  paytda  yangi  tug‗ilgan  chaqaloqlar  umumiy 
axvolini  ham  nazardan  chetda  koldirmaslik  kerak.  Agar  bolada  miyadagi  qon  va 
likvor aylanishi og‗ir buzilishini, qon kuyulish bilan birga kechishini aks ettiruvchi 
belgilar,  yangi  tug‗ilgan  chaqaloqlar  gemolitik  kasalligi  (Rh,  ABO  sistemasini 
yetishmovchiligi  tufayli)  belgilarini,  ona  sutidagi  antirezus  antitelalari  yuqori  titri 
bilan  hamda  boladagi  og‗ir  nafas  buzilishlari  belgilari  va  nixoyat  emish.  yutish 
reflekslari  chala  tug‗ilgan  chaqaloqlarni  ham  ko‗krakdan  dastlabki  kunlarda 
emizish  talab  kilinmaydi,  chunki  bu  holatlarda  bolani  ko‗krakdan  boqish  uning 
axvolini  og‗irlashtirishi  va  hayotini  xavf  ostiga  qo‗yishi  mumkin.  Lekin  bunday 
vaqtda  iloji  boricha  ona  va  bolani  birgalikda  bo‗lishini  ta‘minlash  alohida 
ahamiyatga ega, agar chaqaloq yoki ona hayotini taxlika ostiga ko‗ymasa.