Bolalar kasalliklari propedevtikasi

Sindrom  anemiya-  yosh  bolalarda  kamqonlik  ko‗p  uchraydi.Anemiya 
deganda  Nv  mikdori  110  g/l,eritrotsitlar  mikdori  4  mln  dan  kamaysa  tushuniladi. 
Nv  mikdorining  kamayishiga  qarab;  90-109  g/l  –engil  darajadagi,  60-89  g/l 
o‗rtacha  darajadagi,  60  g/l  dan  past  bo‗lsa  og‗ir  darajadagi  kamqonlik  tashxisi 
qo‗yiladi.  Soxta  anemiyaning  chin  anemiyadan  tafovut  qila  bilish  kerak.  Soxta 
anemiyada–  bu  teri  ustini  oq  sarg‗ish  rangda  bo‗lishi,  eritrotsit  va  gemoglobinni 
kamayishiga  bog‗liq  bo‗lmay,  qon  tomirlarni  joylashishiga  bog‗liq  yoki  torayib, 
bola kattiq qo‗rqqanda bo‗ladi (terida joylashgan qil tomirlar chuqur joylashganligi 
yoki  qon  tomirlar  spazmi  hisobiga  bo‗ladi)  faqat  teri  oqargan  bo‗lib,ko‗z  shilliq 
qavatidagi qon tomirlar yaxshi qon bilan to‗lishgan bo‗ladi .  
Chin anemiya quyidagi kasalliklarda kuzatiladi; 
1.Suyak  ko‗migini  funksiyasi  kamayishi,  och  qolganda  noratsional 
ovqatlanganda,  infeksiyalarda,  uzoq  muddatli  intoksikatsiyalarda,har-xil  organ 
o‗smalarida suyak ko‗migi zararlanishiga va qon ishlab chiqarish kamayishiga olib 

---

 
254 
keladi. 
2.Qon ishlab chiqarishni tug‗ma yetuk emasligi. 
3.  Suyak  ko‗migidagi  o‗smalar;  karsinamatoz,  sarkoma,  osteoskleroz, 
sifilitik skleroz (mielopatik anemiya). 
4.  Eritrotsitlarning  miqdorining  yuqori  darajada  kamayishi  o‗tkir  va 
surunkali qon ketish natijasida, gemorragik diatezda, ayrim toksiko infeksiyalarda, 
gijjalarda, malyariyada, eritrotsitlar to‗liq yetuk emasligida kuzatiladi. 
Kamqonlik kelib chiqishi bo‗yicha ekzogen va endogen bo‗ladi. 
1.Yetishmovchilik  kamqonligi;  temir,  vitamin  (folieviy)  va  oqsil 
yetishmovchiligi. 
2.Gemolitik  anemiya-  eritrotsitlarni  tug‗ma  nuqsonlaridan  kelib  chiqkan 
sferotsitlar  yoki  nosferotsitlar,  tuxumsimon  yassi  xujayrali  gemoglobinopatiya 
eritroporfirin,  eritrotsitlarda  fermentlarni  yetishmasligidan,  dorilarni  yoki 
o‗simliklarni ta‘siridan, kimyoviy moddalarni ta‘siridan kelib chiqkan anemiyalar 
kiradi. 
Orttirilgan  va  tug‗ma  gemolitik  anemiya  agressiv  faktorlar,  toksik  kuyish, 
eritrotsitlar ichidagi parazitlar-malyariyalarda kuzatiladi . 
3).Anemiya  har-xil  kasalliklar  natijada;  infeksion,  xavfli  va  kollagen 
kasalliklar, buyrak kasalliklarida kelib chiqadi. 
4)  Gemorragik  anemiya  –o‗tkir  va  surunkali  qon  ketish  natijasida  kelib 
chiqadi.  Klinik  ko‗rinishi  teri  va  shilliq  qavatlarning  oqarishi,  bo‗shashishlik, 
adinamiya, ishtaxasini pasayishi yoki tamni o‗zgarishi( mel , 
kesak,  gul  vatta  va  boshqa  moddalarni  yegisi  kelishi),  har-xil  xidlarni 
(benzin,  kerosin  va  boshqa  hidlarni  yaxshi  ko‗rishi.  Xayotda  orttirilgan 
anemiyani  klinik  belgilari  quyidagilarga  asoslangan  –  teri  va  shilliq  qavatlarni 
rangsizligi,  bo‗shashish  va  faol  harakatni  pasayishi  ,  ishtahasini  kamayishi,  ta‘m 
sezgisini  buzilishi  (ohakni,  yerni,  ko‗mirni  yeyish),  laboratoriya  orqali 
tekshirilganda  periferik  qonni  tarkibida  eritrotsit  va  gemoglobinni  miqdorini 
kamayib ketishi.