Bolalar jismoniy tarbiyasi

 
Jismoniy mashqlarning turlari
Bolalar bog‘chasida jismoniy tarbiyaning asosiy mazmunini jismoniy 
mashqlar tashkil etadi. Ular quyidagi jismoniy mashk turlaridan iborat bо‘ladi: 
1.
Gimnastika. 
2.
Harakatli о‘yinlar. 
3.
Sport mashqlari. 
4.
 
Oddiy turizm.
 
Gimnastika 
– oddiy va murakkab mashqlarning g‘oyat xilma-xilligidir.
Gimnastika jismoniy tarbiya tizimida katta о‘rin tutadi. U sog‘lomlashtirish yoki 
umumrivojlantiruvchi (asosiy, gigiyenik, atletik) gimnastika, sport-akrobatikasi, 
kasbiy, sport gimnastikasi, badiiy gimnastika, amaliy gimnastika, ishlab 
chiqishdagi gimnastika, davolash gimnastikasi turlariga bо‘linadi. 
Gimnastikaning quyidagi о‘ziga xos xususiyatlari mavjud gavdani turli 
qismlari, ayrim bо‘g‘inlar va ular faoliyatining turli tomonlari va holatiga tanlab 
ta’sir etish (mushaklarning bо‘shashishi, chо‘zilishi

), jismoniy yuklanishni 
taqsimlash imkoniyati, sport anjomlari va sport inshoatlaridan foydalanish, 
mashqlarni 
musiqa 
jо‘rligida 
о‘tkazish, mashqlarning rang-barangligi.
Gimnastikaning bu xususiyatlari undan xilma-xil vazifalarni hal etish uchun barcha 
yoshdagi, salomatligi, jismoniy tayyorgarligi turlicha bо‘lgan kishilar bilan 
о‘tkaziladigan mashg‘ulotlarda foydalanish imkonini beradi.
 
Harakatli о‘yinlar.
Bu
 
turli emotsional harakatlardan iborat murakkab 
faoliyatdir. Bu faoliyat belgilangan qoidalar asosida tо‘satdan о‘zgaradigan sharoit 
va vaziyatlarda bajariladi. Gimnastikadan farqli о‘laroq, о‘yinlarni о‘tkazishda 
jismoniy yuklanishlarni taqsimlash qiyin bо‘ladi. 
Harakatli о‘yin shug‘ullanuvchilar faoliyatini tashkil etish va boshqarish 
xususiyatlari bilan farqlanadi. 
О‘yin davomida tо‘satdan о‘zgaradigan vaziyatlarda harakat qilish va 
tezkorlik, chaqqonlik (chalg‘itish, «tuzoq» dan qochish kabi jismoniy fazilatlar 
namoyon bо‘ladi.
О‘yin paytida bolalar faoliyati obrazli syujet yoki о‘yin vazifalari asosida 
tashkil etiladi va bu bolaning jismoniy mashqlarni ishtiyoq bilan va uzoq muddat 
bajarishi uchun ijobiy hislar uyg‘otadi. Bu о‘z navbatida ularning organizmga 
ta’sirini kuchaytiradi, chidamlilikni rivojlantirishga yordam beradi. 
О‘yin qoidalariga rioya qilish, axloqiy fazilatlar (о‘zaro yordam, ongli 
intizom

) ni tarbiyalashga yordam beradi. О‘yin faoliyatida majmua xarakteriga 
ega turli harakatlar uyg‘unligi (yugurish, sakrash

) kо‘riladi. 

---

39 
О‘yinlardan ayniqsa maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalar bilan olib 
boriladigan ishda foydalanish yaxshi natijalarni beradi.