Болалар жарроҳлигининг ривожланиш тарихи. Замонавий

Қизилунгач куйиши
. 
Бу болаларда кўп учрайдиган шикастланишнинг бир тури бўлиб 

---

32 
қизилунгач деворининг турли чуқурликда жароҳатланиши билан кечади. 
Куйишлар -қизилунгачнинг барча касалликлари ичида учраб туриши буйича 
биринчи ўринда туради. Қизилунгач куйиши 1 ёшдан 4 ёшгача бўлган 
болаларда кўп учрайди, бу эса шу ёшдан болаларнинг ҳаракатчанлиги ва 
катталар назоратида кам бўлиши билан тушинилади. Болалар кўпинча иссиқ 
овқатни ютиб юборадилар, сув билан алмаштириб уювчи кимёвий 
моддаларни ичиб юборадилар. Болаларда кимёвий-куйиш уювчи натрий 
(каустик сода)-, ишқор тутган моддалар, уксус эссенцияси, нашатир спирти, 
техник кислота, калий перманганат кристаллари таъсирида юзага келиши 
мумкин. Қизилунгач куйишининг чуқурлиги ва оғирлиги даражаси кимёвий 
модданинг концентрацияси, табиати, миқдорида шу модданинг шиллиқ 
қаватга-қанча вақт тегиб турганлигига боғлиқ. 
Қизилунгач куйганда болага биринчи ёрдам кўрсатиш мақсадида кўп 
миқдорда сув ёки сут берилиб қусдирилади. Болалани дарҳол касалхонага 
ёткизиш керак. Оғриқсизлантириш макқсадида болага ёшига мос дозада 
промедол юборилиб, сўнгра албатта зонд орқали ошқозон ювилади. Зонд 
диаметири қизилунгач ўлчамига тўғри келиши керак. Бу муолажа ошқозон 
ва қизилунгач деворидан химиявий моддаларнинг қолдиғини олиб ташлаш 
мақсадида ўтказилади. Уни химявий моддани ичгандан кейинги биринчи 
соатда ўтказиш яхши натижа беради. Агар куйин ишқор таъсирида 
бўлганлиги аниқ бўлса, 0,1 % ли хлорид-кислотали эритмаси билан 
юборилади. Кислоталар билан куйганда эса 2-3 % ли натрий ги рокарбонат 
ёки магний оксиди эритмаси билан ювилади. Суюқлик ҳажми бола ёшига 
боғлиқ бўлиб, 2-3 литрни ташкил этади. Катта микдорда уювчи моддалар 
истеъмол қилинган ва заҳарланишга шубха қилингандагина бундан ҳам кўп 
суюқлик билан ювилади. Куйган қизилунгачни зонд билан шикастлаб қуйиш 
эҳтимоли бўлгани учун, муолажа эхтиётлик билан, куч ишлатмасдан 
ўтказиш лозим. Қизилунгачда зондни узоқ вақт қолдириш мумкин эмас.