Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Фойдаланилган адабиётлар рўйхати: 
1. Е.И.Рогов. Настольная книга практического в образовании. М.“Владос” 
1996. 
2. Ж.Годфруа. Что такое психология. Том 2. М. “Мир” 1992 
“INDIGO-SAMOVIY BOLALAR”-OTA-ONALAR UCHUN PSIXOLOGIK 
TAVSIYALAR 
Nafisa Abduxamidova Muxammadovna
Namangan viloyati Yangiqo'rg'on tumani 63-maktab psixologi
Farzandlarimiz bizga o'qituvchi... 
Oxirgi 
paytlarda 
borliq 
olam,jamiyat 
munosabatlari,qadriyatlarimiz 
yangilanayotgan bir davrda ommaviy ko'rsatuvlar va teledasturlarda indigolar-samo 

---

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
431 
bolalari haqida ko'p ma'lumotlar bilan tanishib boryapmiz.Ho'sh yangi bolalar bo'lsa 
nima 
bo'pti 
deb 
qo'ya 
qolishingiz 
mumkin,biroq 
bunday 
bolalarning 
ruhiyati,fikrlashi,qadriyatlarga munosabatlari o'zgachadir.Ular o'zlarining xohish-
istaklariga,ya'ni-nafsga podshoxlik qilish istagi bilan his etishni va o'z qadr-
qimmatlarini 
yaxshi 
bilishlari 
bilan 
ajralib 
turishadi.Yangi 
bolalardagi 
ijodkorlik,bunyodkorlik,yaratuvchanlik sababi bosh miya o'ng yarmini faol ishlashi 
bilan bog'lanadi.Ular kazo-kazolar,obro'-nufuzni tan olishmaydi,tanlash erkiga 
bo'ysunishadi,o'zlarini hamma bilan teng deb bilishadi.Odamlarni katta-kichigi,amal-
mansabi,millati Yangi bolalar uchun qizig'i yo'q,shohu-gado barovar,ya'ni hamma 
birday Odam,deb bilishadi.Ular o'z erkiga dahl qilishimizga yo'l qo'yishmaydi,chunki 
odamning erk ixtiyori o'zida ekanligini yaxshi tushunishadi.O'z qadriga 
yetadilar,biron bir ishga bejiz qo'l urmaydilar,o'zi xohlamagan ishga esa majbur eta 
olmaysiz,bunga yo'l qo'yishmaydi.Ular isyonkor,gap uqmasday tuyuladi,aslida unday 
emas.Ular bizga emas,o'zlariga ko'proq ishonishadi. 
Agar yangi bola nomaqbul ish qilayotgan bo'lsa dabdurisdan uni 
ta'qiqlamang,aksincha 
bunday 
qilish 
yaxshi 
emasligini 
tushuntirib,boshqa 
mashg'ulotni tavsiya eting.Yangi bola nomaqbul ishdan o'zi to'xtashi darkor.Ta'qib 
qilish unda g'azab,o'z-o'zini himoya qilish tuyg'usini uyg'otadi.Ota-onalik 
huquqingizni ro'kach qilib balanddan kelsangiz,sizga ishonchi yo'qoladi.Hamisha 
qarshilik qilsangiz,o'rtada dushmanlik paydo bo'ladi.Yaxshisi irodangizni ishga 
solib,amalda qanday bo'lish kerakligini ko'rsatishingiz maqul.Ular aytilganlarga emas 
ko'rganlariga ishonadilar.Yangi bola g'oyat ichki qudratga ega bo'lib,o'z vazifalarini 
yaxshi bilishadi.Botiniy bilish rivojlanganligi esa boshqalarni tushunishga yordam 
beradi.Tegralaridagi olamni teran idrok etadilar,his tuyg'ularini boshqara 
oladilar.Ularni aldolmaysiz,botin ko'zlari sizni ko'nglingizni ko'rib turganday.Yolg'on 
yashiq gaplarga ochiq qarshilik qilib,his etib turishadi.Ular bajarayotgan yaxshi ishni 
rag'batlantirib,boshqa vazifaga o'tishni buyurgan ma'qul.Samovot bizga Indigolarni-
Yangi bolalarni ishonib jo'natgan ekan,o'zimizni o'zgartirib bu ishonchga munosib 
bo'lmog'imiz shart,aziz birodarlar.Zero,bolalaringiz,nabiralaringiz,jiyanlaringizga 
razm soling,ular ichida albatta Yangilari bor.Ularni qanday tarbiyalashni o'zlari sizga 
o'rgatishadi.Oqilona maslahatlariga quloq tutib,do'stingizday ko'ring. 
Erklariga tajovuz qilib,eski qonun-qoidalar bilan ularni majruh qilib 
qo'ymang.O'z vazifalarini bajarishsin.Farzandlaringizni kuchli antibiotiklar bilan 
davolamang,kuchli dori-darmonlar bermang. 
Omon bo'ling,qadrdon ota-onalar