Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари

Foydalanilgan adabiyotlar: 
1. Internet manbalari. 
2. Maxsudova Z. Psixik taraqqiyot diognostikasi. T.:TDPU,2004. 
3. Radugina A. A. Pedagogika I psixologiya.M., 2007. 

---

Бола шахсида салбий ўзгаришларни келтириб чиқарувчи ташқи таъсирларнинг психологик-педагогик асослари 
421 
 
GLOBALLASHUV JARAYONIDA O’SMIRLARDA YUZAGA KELADIGAN
MUAMMOLAR VA ULARNING IJTIMOIY-PSIXOLOGIK OMILLARI 
 
Malika Olimovna Roziqova 
Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti 1-kurs magistranti 
 
Kalit so`zlar: globallashuv, o`smir, inqiroz, ijtimoiy tarmoq, agressiya, 
depressiya. 
Bugungi murakkab va shiddatli XXI asrda har birimiz, butun xalqimiz yosh avlod 
tarbiyasiga har qachongidan ham jiddiy e’tibor qaratishimizni hayotning o`zi 
barchamizdan talab etmoqda. 
Farzandlarimizni mustaqil fikrlaydigan, zamonaviy bilim va kasb-hunarlarni 
egallagan, sog`lom hayotiy pozitsiyaga ega, chinakam vatanparvar insonlar sifatida 
tarbiyalash biz uchun hech qachon o`zining dolzarbligini yo`qotmaydigan masala 
hisoblanadi. [1,295-296-b.] 
Haqiqatdan ham bugun biz ilm-fan, axborot va innovatsion texnologiyalar
shiddat bilan rivojlanayotgan zamonda ya`ni globallashuv davrida yashayapmiz. Bu 
davrda esa barkamol shaxs tarbiyasi har qachongidan ham dolzarbdir. 
Globallashuv – turli mamlakatlarning, xalqlarning jamiyat hayotining siyosiy, 
iqtisodiy, ma’naviy sohalaridagi o`zaro ta`siri va bog`liqligining keskin kuchayishidir. 
Globallashuv jarayoni hayotimizga tobora tez va chuqur kirib kelayotganining 
asosiy omili va sababi xususida gapirganda shuni obyektiv tan olish kerak-bugungi
kunda har qaysi davlatning taraqqiyoti va ravnaqi nafaqat yaqin va uzoq qo’shnilar, 
balki jahon miqiyosida boshqa mintaqa va hududlar bilan shunday chanbarchas 
bog`lanib boryaptiki , biror mamlakatning bu jarayondan chetda turishi ijobiy 
natijalarga olib kelmasligini tushunish ,anglash qiyin emas. [2, 111-b.] 
Albatta globallashuv jarayoning ijobiy tomonlari juda ko`p, lekin shu bilan birga 
salbiy tomoni ham mavjud. Bugungi murakkab globallashuv davrida har bir shaxs 
axborot ta`siriga uchraydi. Afsuski bunday axborot oqimlarining aksariyat qismi 
noqonuniy va ijtimoiy jihatdan salbiy mazmunga ega bo‘lgan axborotlardir. Bu kabi 
axborotlar esa shaxs xulq-atvoriga, psixologiyasiga o’z tasirini ko`rsatib bir qancha 
muammolarni yuzaga keltiradi. Ta’kidlash joizki, Butunjahon Intеrnеt axborot tarmog‘i, 
mobil aloqa tizimi, kompyutеr o‘yinlari, vidеo va kino mahsulotlari orqali «ommaviy 
madaniyat» niqobi ostida milliy manfaatlarimiz, mafkuramiz, ma’naviy-axloqiy 
qarashlarimizga yot zararli g‘oyalarni yoshlar ongiga singdirishga urinishlar ham 
kuzatilmoqda. 
Тashqi ta`sirlarga juda ham beriluvchan bo`lgan o`smir o`g`il-qizlarga esa bugungi 
tahlikali davrda alohida e`tabor berish zarur. Xo`sh nega endi boshqa yosh davrlariga 
qaraganda aynan o`smirlik davriga bu davrda yuzaga keladigan muammolarga ko`proq 
etibor qaratish zarur?
O`smirlik insonning balog`atga yetish davri bo`lib, o`ziga xos xususiyati bilan 
kamolotning boshqa pog`onalaridan keskin farqlanadi. O`smirda ro`y beradigan 
biologik o`zgarishlar natijasida uning psixik dunyosiga tub burilish nuqtasi vujudga 
keladi. Balog`at davriga 11 (12)- 15yoshli qizlar va o`g`il bolalar kiradilar . 

---