Бола – одоби билан азиз (Фарзанд тарбиялашда ота-оналарга маслаҳатлар) Нашрга тайёрловчи: Зиёвуддин Раҳим

Bolalar lug‘ati
Qanoat
– shukr qilish, boriga rozi bo‘lish, ozi bilan 
ham kifoyalanish, mamnunlik, qoniqish hissi.
Taqdir
– Alloh tarafidan oldindan belgilab 
qo‘yilgan qismat (taqdir Allohning bandalar nima 
amallar qilishini bilishidir, aslo birovni ishga 
majburlash emas).
Ko‘z tikish
– birovlarning narsasiga yomon nazar bilan qarash. 
(Bu so‘z «kutish» ma’nosida ham keladi)
Foydali nasihatlar
1. Kishi uchun eng foydali va dilni yorituvchi narsa qanoatdir. Eng 
zararli va nafratli narsa hirs va g‘azabdir.

---

– 338 –
2. Qanoat barcha mamlakatlar unga tobe bo‘lgan 
mamlakatdir. Qanoat shunday bir mamlakatki, 
hech kim unga zarar etkaza olmaydi. Kim unga 
egalik qilsa, hech bir narsaga muhtoj bo‘lmaydi, 
baxtli hayot kechiradi. Boshqalarda ko‘rganni juda 
qattiq istamaslik ham qanoatdir.
4. Ko‘zi suq uchun butun dunyo ham kifoya qilmaydi, boriga 
qanoat qiluvchi kishi baxtli hayot kechiradi.
5. Ko‘zi to‘q odam har narsaga suqlanavermaydi, bir odam bir 
narsali bo‘lsa, unga havas qilavermaydi.
6. Tana va nafsga erk berma, bo‘yin egma, uning istaklari ermak 
va o‘yin, u alam va qayg‘u keltiradi.
7. Taomga ortiq darajada hirs qo‘yish xudbinu pastkash 
kishilarning axloqlaridandir.
Ochko‘zlik oqibati
(Hikmat)
uhammad ibn Yamoniy shunday dedi: “Olti kishidan olti 
narsa haqida so‘raganimda bir xil javob olganim uchun 
bir umr ro‘za tutishni ixtiyor qildim. Tabiblardan: “Kasalliklarga 
eng shifoli narsa nima?”, deb so‘radim. Ular: “Ochlik va oz eyish”, 
deyishdi. Donishmandlardan: “Hikmat izlashda qaysi narsa ko‘proq 
yordam beradi?”, deb so‘radim. Ular: “Ochlik va oz eyish”, deyish-
di. Obidlardan: “Alloh ibodatida ko‘proq qaysi narsa foydaliroq”, 
deb so‘radim. Ular: “Ochlik va oz eyish”, deyishdi. Zohidlardan: 
“Zuhdga qaysi narsa ko‘proq undaydi”, deb so‘radim. Ular: “Ochlik 
va oz eyish”, deyishdi. Ulamolardan: “Ilm olishda qaysi narsa 
eng afzali”, deb so‘radim. Ular: “Ochlik va oz eyish”, deyishdi. 
Podshohlardan taom va ishtaha ochuvchining eng yoqimlisi haqida 
so‘raganimda, ular ham: “Ochlik va oz eyish”, deyishdi”.
* * * 
Imom Shofe’iy: “O‘n yildan beri to‘yib ovqat emadim. Chunki 
to‘yib eyish badanni og‘irlashtiradi, zakovatni (aql-idrokni) 

---

– 339 –
ketkazadi, uyquni keltiradi va egasini ibodatdan qoldiradi”, degan 
ekan.
Hakimlardan biri shunday degan: “Dunyoning ichiga kir, 
sayr qil, ko‘r, ammo ehtiyot bo‘l, dunyo sening ichingga kirib 
ketmasin!”