Bog`lovchilar va ularning turlari Sodda gap tarkibidagi



Download 27,31 Kb.
bet1/9
Sana20.06.2022
Hajmi27,31 Kb.
#681263
  1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
ONA TILIMUSTAQIL ISH


Bog`lovchilar va ularning turlari
Sodda gap tarkibidagi uyushiq bo’laklarni va qo’shma gap tarkibidagi sodda gaplarni o’zaro bog’lash uchun xizmat qiluvchi yordamchilar bog’lovchilar deyiladi .
Siz a’lochi va jamoatchisiz . (uyushiq kesimlarni bog’lagan)
Quyosh chiqdi , ammo havo ilimadi . (qo’shma gap tarkibidagi sodda gaplarni bog’lagan)
Bog’lovchilar to’rt tomonlama tasnif qilinadi .
. Bog’lovchilarning vazifasiga ko’ra turlari
1. Teng bog’lovchilar
Sodda gap tarkibidagi uyushiq bo’laklarni va qo’shma gap tarkibidagi teng munosabatli sodda gaplarni o’zaro teng bo’glaydi hamda ular orasida turli xil mazmuniy munosabatlarni yuzaga chiqaradi . Shunga ko’ra teng bog’lovchilar quyidagi guruhlarga bo’linadi :
a) biriktiruv bog’lovchilari
Uyushiq bo’laklarni va uyushiq gaplarni biriktirib keluvchi bog’lovchilar biriktiruv bog’lovchilari hisoblanadi . Ular quyidagilar : va , hamda , bilan(-la) , ham , ila , -u(-yu) , -da
Diqqat!!! So’zlashuv tilida biriktiruv bog’lovchisi sifatida ko’proq bilan(minan) so’zi qo’llanadi :
U oq bilan qorani tanigan odam edi .
O’qidi-yu , tanidan Chiqib ketdi muzdek ter . (E.Vohidov)
Badia bilan Ma’suma beka arava tagiga kirib yashirinishdi . (Murmuhsin)
Bulardan va biriktiruv bog’lovchisi eng ko’p qo’llanadi . Bu bog’lovchi :
***gapning uyushiq bo’laklarini biriktiradi : Dimoqqa handalak va rayhon hidi urardi
***qo’shma gap qismlarini biriktiradi (bunda bir paytlilik , ketma-ketlik , sabab-natija , zidlik , qarama-qarshi qo’yish munosabati ifodalanadi) :
Pag’a-pag’a mayin qor osmondan quyilib turadi va shamolning sekin , bo’g’iq guvullash eshitiladi ;
Yarim kecha eshik g’iyq etib ochildi va chol boshiga oq avra to’n yopinib kirib keldi ;
Necha kundir yo’qoldi tinchim Va uyquga etdim alvido ;
Opasida g’azab otashi Va Zaynabda andisha g’ashi .
Biriktiruv bog’lovchilariga va , hamda sof bog’lovchilari , bilan ko’makchi-bog’lovchisi , -u(-yu) , -da , ham yuklama-bog’lovchilari mansubdir .
Bilardan ham bog’lovchisi takror holda qo’llana oladi . –u(-yu) , -da bog’lovchilari o’zi qo’shilayotgan so’zdan chiziqcha bilan ajratib yoziladi .
Diqqat!!! Bilan so’zi til birliklarini teng bog’lasa(va bog’lovchisi bilan erkin almashsa) bog’lovchi , tobe bog’lasa ko’makchi sanaladi .
Karim bilan(va) Salim keldi . (bog’lovchi) ;
Karim Salim bilan keldi . (ko’makchi)
Shunday yashar : sokin , bezavol , Pastakkina tandiri bilan ,
Katta uyda kichkina bir chol , Kichkina bir kampiri bilan(ko’makchi) ;
Sen bilan men qondoshmiz(bog’lovchi).

Download 27,31 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish