Bog‘lanish va bog‘lanish reaksiyalari. Kuch momenti

Kuchning o‘qqa nisbatan momenti.

𝐹^⃗ kuchning z o‘qqa nisbatan momentini hisoblaymiz. Buning uchun z o‘qqa perpendikulyar tekislik o‘tkazamiz va bu tekislikka 𝐹^⃗ kuchni proeksiyalaymiz. 𝐹^⃗ kuchning mazkur tekislikdagi proeksiyasi 𝐹^⃗₁ bilan belgilanadi (1.15a-rasm).
O‘q va tekislikni kesishish nuqtasini aniqlab, kuchning tekislikdagi
proeksiyasidan aniqlangan nuqtaga nisbatan moment hisoblaymiz. Hisoblangan moment 𝐹^⃗ kuchning z o‘qqa nisbatan momentini ifodalaydi. Agar, 𝐹^⃗ kuchning z o‘qiga nisbatan momentini 𝑀_𝑍(𝐹^⃗) bilan belgilasak, u quyidagicha ifodalanadi:
(1.6)
Demak, kuchning biror o‘qqa nisbatan momenti deb, kuchning shu o‘qqa perpendikulyar tekislikdagi proeksiyasining o‘q bilan tekislik kesishgan nuqtaga nisbatan hisoblangan momentiga aytilar ekan.
O‘qqa nisbatan kuch momenti skalyar miqdordir. U musbat ishoraga ega bo‘ladi, agarda z o‘qining musbat yo‘nalishidan qaraganda, kuchning tekislikdagi proeksiyasi jismni soat milining aylanishiga teskari yo‘nalishda aylantirishga intilsa aks xolda,o‘qqa nisbatan kuch momenti manfiy ishoraga ega bo‘ladi (1.15a,b-rasmlar).

1.15a -rasm	1.15b-rasm

Kuchning o‘qqa nisbatan momenti quyidagi hollarda nolga teng bo‘ladi:

1. 
   𝐹₁ = 0 bo‘lsa, ya’ni kuch o‘qqa parallel bo‘lsa.
   
2. 
   ℎ = 0 bo‘lsa, ya’ni kuchning ta’sir chizig‘i o‘qni kesib o‘tsa - yelka nolga teng bo‘lsa.
   

1.15a-rasmdan

ekanligi ma’lum bo‘ladi.


𝑀_𝑧(𝐹^⃗) = 2 𝑆_{∆𝑂𝐴1𝐵1} (1.7)