Боғланишлар* Муқаддима I боб. Бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлар режасининг умумий тавсифи

Ўстиришдаги ва боқувдаги ҳайвонларни ҳисобга
олувчи счётларнинг (1100) боғланиши

Корхонага тегишли ёш ҳайвонлар; боқувдаги, яйловдаги катта ёшдаги ҳайвонлар; паррандалар; ҳайвонлар; қуёнлар; асалари оилалари; яроқсиз деб топилиб (боқувга қўйилмасдан) сотиш учун асосий подадан ажратилган; сотиш учун аҳолидан қабул қилинган қорамолларнинг мавжудлиги ва ҳаракати тўғрисидаги ахборотларни умумлаштириш қуйидаги счётларда амалга оширилади:

1110 "Ўстиришдаги ҳайвонлар";
1120 "Бўрдоқидаги ҳайвонлар".
Корхонага ҳайвонларнинг ўстириш учун ва бўрдоқига боқиш учун келиб тушиши ушбу счётларнинг дебети бўйича, ёш ҳайвонларнинг асосий подага ўтказилиши ҳамда ёш ҳайвонлар ва боқувдаги ҳайвонларнинг ҳисобдан чиқарилиши ва сотилиши - кредити бўйича акс эттирилади.
1110 "Ўстиришдаги ҳайвонлар", 1120 "Бўрдоқидаги ҳайвонлар" счётлари бўйича таҳлилий ҳисоб ўстиришдаги ва бўрдоқига боқувдаги ҳайвонларга харажатларни ҳисобга олиш учун белгиланган ҳайвонларни сақлаш жойлари, турлари, ёш гуруҳлари ва ҳоказолар бўйича юритилади.

Т/р	Хўжалик операциясининг мазмуни	Боғланувчи счётлар		Ёзувларни тасдиқловчи ҳужжатлар
		дебет	кредит
1	Ёш ҳайвонлар гуруҳдан гуруҳга ўтказилганлиги акс эттирилган	1110	1110	Ҳайвонлар гуруҳдан гуруҳга ўтказилганлиги далолатномаси
2	Бошқа шахслардан ва аҳолидан харид қилинган ҳайвонлар кирим қилинган (1510 счётдан фойдаланилганда)	1510	6990	Ҳисобварақ-фактура, ҳайвонларни кирим қилиш далолатномаси, олди-сотди шартномаси
3	Бошқа шахслардан ва аҳолидан харид қилинган ҳайвонлар кирим қилинган (1510 счётдан фойдаланилмаганда)	1110	6990	Ҳисобварақ-фактура, ҳайвонларни кирим қилиш далолатномаси, олди-сотди шартномаси
4	Ҳайвонларнинг ортган вазни ва ўсиши кирим қилинган	1110	2010	Ҳайвонларни тортиш қайдномаси, далолатнома
5	Етказиб бериш шартномаси бўйича мол етказиб берувчилардан ҳайвонлар келиб тушган	1110, 1120	6010	Ҳисобварақ-фактура, юкхат
6	Илгари акс эттирилган, бироқ ундирилиши лозим бўлмаган даъво суммаси ҳисобдан чиқарилган	1110	4860	Тижорат далолатномаси, рад этиш тўғрисида билдирги
7	Корхона мол-мулки таркибида харид қилинган ёш ҳайвонлар ҳисобда акс эттирилган	1110	8310-8330	Олди-сотди шартномаси, кирим қилиш далолатномаси
8	Корхонага подани ҳайдаб келувчи ишчиларга меҳнат ҳақи ҳисобланган	1110	6710	Иш вақтини ҳисобга олувчи табель, ҳисоб-китоб-тўлов қайдномаси
9	Ҳайвонларни етказиб бериш бўйича ҳисобдор шахслар томонидан амалга оширилган харажатлар акс эттирилган:			Бўнак ҳисоботи, илова қилинадиган асословчи ҳужжатлар
	- уларга бўнак берилган бўлса	1110	4230
	- уларга бўнак берилмаган бўлса	1110	6970
10	Таъсисчиларнинг улуши сифатида олинган ёш ҳайвонлар кирим қилинган	1110	4610	Ҳайвонларни қабул қилиштопшириш далолатномаси, юкхат
11	Йирик шохли қорамоллар насллари кирим қилинган	1110	2010	Наслларни кирим қилиш далолатномаси
12	Ишчи отлар насллари кирим қилинган	1110	2310	Наслларни кирим қилиш далолатномаси
13	Бошқа шахслардан текинга келиб тушган ёш ҳайвонлар кирим қилинган	1110	8530	Текинга бериш шартномаси, наслларни кирим қилиш далолатномаси
14	Мулк ҳуқуқи корхонага тегишли бўлмаган ҳайвонлар кирим қилинган	006		Шартнома, юкхат
15	Инвентарлаш натижасида аниқланган ўстиришдаги ва боқувдаги ортиқча ҳайвонлар қиймати кирим қилинган	0110, 0120	9390	Инвентарлаш рўйхати, инвентарлаш далолатномаси
16	Ёш ҳайвонларнинг асосий подага ўтказилиши акс эттирилган (1510 счётдан фойдаланилганда)	0840	1110	Ҳайвонларни асосий подага ўтказиш далолатномаси
17	Ёш ҳайвонларнинг четга сотилиши акс эттирилган:			Шартнома, ҳисобварақ-фактура, бериш юкхати
	- сотиш баҳосига	4890	9220
	- таннархига	9220	1110
18	Ёш ҳайвонларни бериш йўли билан қисқа муддатли молиялаштириш акс эттирилган:			Молиялаштириш шартномаси, юкхат
	- ўтказиб бериш баҳосига	5810-5890	9220
	- таннархига	9220	1110
19	Ёш ҳайвонларнинг шуъба корхоналарига берилиши акс эттирилган:			Шартнома, ҳайвонларнинг чиқиб кетиш далолатномаси, юкхат, ҳисобварақ-фактура
	- ўтказиб бериш баҳосига	4120	9220
	- таннархига	9220	1110
20	Ёш ҳайвонларнинг алоҳида балансга ажратилган бошқа бўлинмаларга берилиши акс эттирилган:			Шартнома, ҳайвонларнинг чиқиб кетиш далолатномаси, юкхат, ҳисобварақ-фактура
	- ўтказиб бериш баҳосига	4110	9220
	- таннархига	9220	1110
21	Инвентарлаш натижасида аниқланган ёш ҳайвонлар камомади акс эттирилган:			Инвентарлаш рўйхати, инвентарлаш далолатномаси
	- амалдаги таннархига	5910	1110
	а) моддий жавобгар шахс (ёки бошқа ходим) айбдор деб топилиб, бунда баҳолаш натижасида етишмаётган товар-моддий захираларнинг бозор қиймати (ундириш қиймати) етишмаётган ҳайвонларнинг амалдаги (баланс) қийматидан юқори бўлган тақдирда:
	- камомад суммасига	4730	5910
	- даромад суммасига	4730	9320
	б) моддий жавобгар шахс (ёки бошқа ходим) айбдор деб топилиб, бунда баҳолаш натижасида етишмаётган товармоддий захираларнинг бозор қиймати (ундириш қиймати) етишмаётган ҳайвонларнинг амалдаги (баланс) қийматидан паст бўлган тақдирда:
	- камомад суммасига	4730	5910
	- зарар суммасига	9430	5910
	в) камомаднинг аниқ айбдорлари аниқланмаган ёки моддий жавобгар шахслардан ундириш имконияти бўлмаган тақдирда:
	- моддий захиралар камомадидан кўрилган зарар суммасига	9430	5910
22	Эпизоотия натижасида нобуд бўлган ёш ҳайвонлар ҳисобдан чиқарилган	9720	1110	Ҳайвонларнинг чиқиб кетиш далолатномаси, мол доктори хулосаси
23	Айирбошлаш натижасида чиқиб кетган ёш ҳайвонлар ҳисобдан чиқарилган	9220	1110	Ҳайвонларнинг чиқиб кетиш далолатномаси, олди-сотди шартномаси
24	Яроқсиз деб топилиб асосий подадан чиқарилган ва бўрдоқига боқиш учун ўтказилган ҳайвонлар баланс қиймати бўйича ҳисобга олинган	1120	0170	Яроқсиз деб топиш далолатномаси, юкхат
25	Юқумли касаллик оммавий тарқалиши ёки табиий офатлар натижасида нобуд бўлган ёки сўйилган ҳайвонлар қиймати ҳисобдан чиқарилган	9720	1110, 1120	Юқумли касаллик оммавий тарқалиши ёки табиий офатлар натижасида ҳисобдан чиқариш далолатномаси
26	Ходимлар айби билан ҳайвонларнинг нобуд бўлиши қайд этилган	9220, 4730	1110, 1120 9220	Ҳайвонларни ҳисобдан чиқариш далолатномаси, ходимлардан кўрилган зарарни ундириш тўғрисида раҳбар буйруғи
27	Боқувда бўлган ва ссуда учун гаровга қўйилган ҳайвонлар ҳисобдан чиқарилган, агар ссудани қоплаш имконияти бўлмаган тақдирда	6820, 6950	1120	Ҳайвонларни ҳисобдан чиқариш далолатномаси, юкхат
28	Ҳайвонлар узоқ муддатли ва қисқа муддатли қимматли қоғозлар харид қилиш йўли билан берилган:			Ҳайвонларни қабул қилиштопшириш далолатномаси, юкхат, ҳисобварақ-фактура
	- ҳақиқий қийматига	9220	1110
	- бериш баҳосига	0610, 5810	1120
	- бериш баҳоси ҳақиқий қийматидан юқори бўлган бўлса	9220	9320
	- бериш баҳоси ҳақиқий қийматидан паст бўлган бўлса	9430	9220
29	Ҳайвонларни четга, жумладан, айирбошлаш ва ҳадя қилиш шартномаси бўйича сотиш акс эттирилган	9220	1110, 1120	Сотиш, айирбошлаш, текинга бериш шартномалари, ҳисобварақ-фактура, юкхат
30	Қишлоқ хўжалиги ёрдамчи хўжаликларида сўйилган ҳайвонлар ва унга тегишли харажатлар ҳисобдан чиқарилган	2810	1110, 1120	Ҳайвонларни сўйиш далолатномаси, юкхат
31	Бош корхонадан ўстириш ва бўрдоқига боқиш учун келиб тушган ҳайвонлар алоҳида балансга ажратиб чиқарилган бўлинма томонидан кирим қилинган	1120	6110	Ҳайвонларни қабул қилиштопшириш далолатномаси, юкхат, ҳисобварақ-фактура
32	Мақсадли молиялаштириш доирасида олинган ўстиришдаги ва боқувдаги ҳайвонлар кирим қилинган	1110, 1120	8810-8890	Мақсадли молиялаштириш шартномаси, юкхат
33	Йил охирида асосий ишлаб чиқаришнинг харажат моддалари бўйича ҳайвонлар кўпайишининг ҳақиқий таннархи ортган	1110	2010	Ҳайвонлар вазнини тортиш далолатномаси
34	Йил охирида асосий ишлаб чиқаришнинг харажат моддалари бўйича ҳайвонлар кўпайишининг ҳақиқий таннархи камайган	9430	1110	Ҳайвонлар вазнини тортиш далолатномаси
35	Харид қилиниши банкнинг кредит шартномаси ёки бошқа корхона билан қарз шартномасига мувофиқ тўланган ҳайвонлар ҳисобга олинган	1110, 1120	6810, 7810, 6820, 7820	Қарз шартномаси, юкхат
36	Мулк ҳуқуқи корхонага тегишли бўлмаган ҳайвонлар қайтарилган		006	Юкхат