Боғланишлар* Муқаддима I боб. Бухгалтерия ҳисоби ҳисобварақлар режасининг умумий тавсифи

- биринчи вариант	8810-8890	1010-1090
	- иккинчи вариант	2210	1010-1090
16	Меҳнат ҳақи сметасига мувофиқ мақсадли молиялаштириш маблағларидан фойдаланилган:			Меҳнат ҳақи ҳисоб-китоби
	- биринчи вариант	8810-8890	6710
	- иккинчи вариант	2210	6710
17	Ягона ижтимоий тўловни ҳисоблаш сметасига мувофиқ мақсадли молиялаштириш маблағларидан фойдаланилган:			Бухгалтериянинг ҳисоб-китоби
	- биринчи вариант	8810-8890	6520
	- иккинчи вариант	2210	6520
18	Меҳнат сафари ва умумхўжалик харажатлари сметасига мувофиқ мақсадли молиялаштириш маблағларидан фойдаланилган:			Ҳисобварақ-фактуралар, юкхатлар, бўнак ҳисоботлари
	- биринчи вариант	8810-8890	4220, 4230
	- иккинчи вариант	2200	4220, 4230
19	Бюджетга солиқларни ҳисоблаш сметасига мувофиқ мақсадли молиялаштириш маблағларидан фойдаланилган:			Бухгалтериянинг ҳисоб-китоби
	- биринчи вариант	8810-8890	6410
	- иккинчи вариант	2210	6410
20	Мақсадли молиялаштириш юзасидан олинган асосий воситалар бўйича амортизация ҳисобланган:			Асосий воситалар бўйича амортизацияни ҳисоблаш қайдномаси
	- биринчи вариант	8810-8890	0210-0299
	- иккинчи вариант	2210	0210-0290
21	Мақсадли молиялаштириш юзасидан олинган номоддий активлар бўйича амортизация ҳисобланган:			Номоддий активлар бўйича амортизацияни ҳисоблаш қайдномаси
	- биринчи вариант	8810-8890	0510-0590
	- иккинчи вариант	2210	0510-0590
22	Мақсадли молиялаштириш бўйича харажатлар ҳисобдан чиқарилган:			Бухгалтериянинг ҳисоб-китоб маълумотномаси
	- асосий харажатлар суммасига	8810-8890	2210
	- маъмурий харажатлар суммасига	8810-8890	9420
23	8200 "ННТнинг асосий воситалар ва номоддий активлардаги жамғармаси" счётидан фойдаланилган ҳолда, асосий воситалар бўйича эскириш ҳисобланган	8200	0210-0299	Асосий воситалар бўйича амортизацияни ҳисоблаш қайдномаси
24	8200 "ННТнинг асосий воситалар ва номоддий активлардаги жамғармаси" счётидан фойдаланилган ҳолда, номоддий активлар бўйича эскириш ҳисобланган	8200	0510-0590	Номоддий активлар бўйича амортизацияни ҳисоблаш қайдномаси
25	Товар-моддий захираларни импорт қилишда ва маҳсулотни сотишда ҚҚС ва акциз солиғидан озод қилиш натижасида вужудга келган маблағлар акс эттирилган	6410	8840	Бухгалтериянинг ҳисоб-китоб маълумотномаси
26	Солиқ ва божхона имтиёзлари берилиши муносабати билан вужудга келган маблағлар суммалари эвазига асосий воситаларни, номоддий активларни, товар-моддий қийматликларни харид қилиш, кредит ва қарзларни қоплаш, асосий воситаларни қайта тиклаш (реконструкциялаш) ва замонавийлаштириш учун йўналтирилганда, имтиёзли муддат белгиланган тақдирда - имтиёзли муддатнинг энг кам даври ёки амалда фойдаланиш муддати ўтганда, имтиёзли муддат белгиланмаган тақдирда эса - ҳар йили ҳисобдан чиқарилган	8840	8530	Бухгалтериянинг ҳисоб-китоб маълумотномаси
27	Солиқ ва божхона имтиёзлари берилиши муносабати билан вужудга келган маблағлар суммалари мол етказиб берувчилар ва пудратчилар олдидаги қарзни ҳисоб-китоб қилиш учун йўналтирилганда улар ҳисобдан чиқарилган	8840	6010	Шартнома, ҳисобварақ-фактура, бухгалтериянинг ҳисоб-китоб маълумотномаси
28	Солиқ ва божхона имтиёзлари берилиши муносабати билан вужудга келган маблағлар суммалари ажратилган бўлинмалар, шуъба ва қарам хўжалик жамиятлари олдидаги қарзни ҳисоб-китоб қилиш учун йўналтирилганда улар ҳисобдан чиқарилган	8840	6110, 6120	Шартнома, ҳисобварақ-фактура, бухгалтериянинг ҳисоб-китоб маълумотномаси
29	Солиқ ва божхона имтиёзлари берилиши муносабати билан вужудга келган маблағлар суммалари тезкор ижара бўйича қарзни сўндириш учун йўналтирилганда улар ҳисобдан чиқарилган	8840	6910	Шартнома, ҳисобварақ-фактура, бухгалтериянинг ҳисоб-китоб маълумотномаси
30	Солиқ ва божхона имтиёзлари берилиши муносабати билан вужудга келган маблағлар суммалари бошқа кредиторлар олдидаги қарзни сўндириш учун йўналтирилганда улар ҳисобдан чиқарилган	8840	6990	Шартнома, ҳисобварақ-фактура, бухгалтериянинг ҳисоб-китоб маълумотномаси
31	Солиқ ва божхона имтиёзлари берилиши муносабати билан вужудга келган маблағлар суммалари меҳнат ҳақини ҳисоблаш учун йўналтирилганда улар ҳисобдан чиқарилган	8840	6710	Бухгалтериянинг ҳисоб-китоб маълумотномаси, ҳисоб-китобтўлов қайдномаси
32	Солиқ ва божхона имтиёзлари берилиши муносабати билан вужудга келган маблағлар суммалари ягона ижтимоий тўловни ҳисоблаш учун йўналтирилганда улар ҳисобдан чиқарилган	8840	6520	Бухгалтериянинг ҳисоб-китоб маълумотномаси
33	Бошқа мақсадли тушумлар келиб тушган	5010-5530	8890	Кирим касса ордери, банкдаги ҳисоб-китоб счётларидан кўчирма
34	Бошқа мақсадли тушумлар сарф-харажат қилинган	8890	1000 6710 6520 ва б.	Юкхатлар, қайдномалар

Келгуси харажатлар ва тўловлар резервларини
ҳисобга олувчи счётларнинг (8910) боғланиши


8910 "Келгуси харажатлар ва тўловлар резервлари" счёти харажатлар ва тўловларни харажатларга бир маромда олиб бориш мақсадида белгиланган тартибда резерв қилинган суммаларнинг ҳолати ва ҳаракати тўғрисидаги ахборотни умумлаштириш учун мўлжалланган.
Хусусан, ушбу счётда қуйидаги суммалар акс эттирилиши мумкин:
- асосий воситаларни таъмирлаш учун;
- корхона ходимларига меҳнат таътили ҳақини (жумладан, ижтимоий суғурта тўловлари ва таъминлаш) тўлаш учун;
- ишлаб чиқариш мавсумий тавсифга эга бўлиши муносабати билан тайёргарлик кўриш бўйича ишлаб чиқариш харажатлари учун;
- кафолатли таъмирлаш ва кафолатли хизмат кўрсатиш ва ҳоказолар учун.
Харажатларга қўшиладиган суммаларни резервлаш қонун ҳужжатлари, шунингдек Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1999 йил 5 февралдаги 54-сон қарори билан тасдиқланган Маҳсулот (ишлар, хизматлар)ни ишлаб чиқариш ва сотиш харажатларининг таркиби ҳамда молиявий натижаларни шакллантириш тартиби тўғрисидаги низом билан тартибга солинади.
Резервларни ҳисоблаш операциялари 8910 "Келгуси харажатлар ва тўловлар резервлари" счётининг кредитида ва харажатларни ҳисобга олувчи счётларнинг дебетида акс эттирилади.
Резерв қилинган суммалар ҳисобидан амалга оширилган ҳақиқий харажатлар ва тўловлар суммаси захиралар миқдорини камайтириб, 8910 "Келгуси харажатлар ва тўловлар резервлари" счётининг дебетида харажатларни ҳисобга олувчи счётлар билан боғланган ҳолда ҳисобдан чиқарилади.
У ёки бу резервнинг ташкил қилиниши ва маблағларнинг фойдаланиши вақти-вақти билан (йилнинг охирида албатта) сметалар, ҳисоблар ва бошқаларга асосан текширилиб турилади ҳамда зарурият туғилганда тўғриланиб турилади. Йил охирида резервнинг ишлатилмаган суммалари ҳисобот йилининг фойдасига қўшилади:
Дебет 8910 "Келгуси харажатлар ва тўловлар резервлари"
Кредит 9390 "Бошқа операцион харажатлар".
Корхона ҳисоб сиёсатида резервларни ташкил этиш назарда тутилган тақдирда улар ташкил этилиши мумкин. Резерв суммаси фойда солиғи бўйича солиққа тортиш базасини оширади.