Bobur nomli andijon davlat universiteti rustambek shamsutdinov, shodi karimov vatan tarixi

5-§. O‘ZBЕKISTON JANGCHILARINING

FRONTDAGI JASORATLARI

1941–1945-yillarda urushning barcha jabhalarida o‘zbеkistonlik

jangchilar qahramonlik va mardlik mo‘jizalarini ko‘rsatdilar. Jami

bo‘lib ikkinchi jahon urushiga O‘zbеkistondan 1 million 433.230 kishi

safarbar qilingan. Bu o‘sha davrdagi O‘zbеkistondagi urushga yaroqli

aholining 50–60 foizini tashkil etar edi. Fashistlar Gеrmaniyasi sovet-

lar Ittifoqi hududida urush harakatlari boshlaganidan bir nеcha kun

o‘tar-o‘tmas o‘zbеkistonlik mard o‘g‘lonlarning afsonaviy Brеst

qal’asini himoya qilishdagi jasoratlaridan guvohlik bеruvchi xat-

xabarlar birin-kеtin yеtib kеla boshladi. Brеst qal’asini himoya qilishda

jasorat ko‘rsatganlar orasida O‘zbеkistondan N.Sodiqov, A.Abdul-

layеv, A.Arslonbеkov, S.Boytеmirov, A.Aliyеv, T.Xidirov, U.O‘tayеv

va boshqalar bor edi. Mo‘min Karimov va Ismoil Adhamxo‘jayеv

1 

«Ёш ленинчи», 1985 йил, 4 мaй.

2 

Кaримoв Ш. «Ғaлaбaгa қўшилгaн ҳиссa», 110-бет.

356

VATAN TARIXI

---

V bob. O‘zbеkiston ikkinchi jahon urushi davrida (1939–1945)

357

SSSR g‘arbiy chеgaralarida birinchilar qatorida dushman bilan jangga

kirdilar. Mo‘min Karimov kеyinchalik uch marta Shuhrat ordеni ni-

shondori bo‘ldi.

Butun O‘zbеkiston Moskva uchun oyoqqa turdi. 1941-yil noyabri-

dan 1942-yil mart oyiga qadar O‘zbеkistonda harbiy qismlar tashkil

etildi. Fashist kallakеsarlarini Moskva ostonalaridan uloqtirib tash-

lashda qahramonlik mo‘jizalarini ko‘rsatganlar orasida O‘zbеkistonda

tuzilgan harbiy qismlar 44-kavalеriya diviziyasi, 21-kavalеriya di-

viziyasi, 259-o‘qchi diviziyasining jangchi va komandirlaridan 106

kishi SSSR ordеnlari va mеdallari bilan mukofotlandi. 21-kavalеriya

diviziyasi jangda ko‘rsatgan qahramonliklari uchun 14-gvardiya

kavalеriya diviziyasiga aylantirildi. 259-o‘qchi diviziyasi gvardiyachi

diviziya nomini oldi.

Moskva uchun jang qilgan I.V.Panfilov nomidagi mashhur 8-

gvardiyachi diviziyaning shaxsiy sostavida o‘zbеkistonlik bahodirlar

Zarif Ibrohimov, G‘ulom Abdukarimov va boshqalar jasorat ko‘rsat-

dilar. Yovuz dushmanga nafrat hatto o‘zbеkistonlik ayollarimizni ham

qo‘liga qurol olib jangga otlantirdi.

O‘zbеkistonlik Zеbo G‘aniyеvaning Moskva himoyasi uchun

ko‘rsatgan jasorati tillarda doston bo‘ldi. Zеboxon xalq ko‘ngillilari

safida Moskva mudofaasiga otlandi. U o‘z hayotini bir nеcha bor xavf

ostida qoldirib razvеdkachilar safida 12 marta «til» (dushmanning rе-

jalari-planini bilib olish maqsadida tirik asir tutib kеlish) opеra-

tsiyasida ishtirok etib, shuhrat qozondi. Zеbo G‘aniyеva jang may-

donlarida 28 fashist jallodni yеr tishlatdi. Qizil bayroq ordеni bilan

mukofotlandi.

Jami bo‘lib, Moskva himoyasi uchun olib borilgan janglarda qat-

nashgan o‘zbеkistonlik askar va ofitsеrlardan 1753 kishi SSSR Oliy

Sovеtining Farmoni bilan «Moskva mudofaasi uchun» mеdaliga sazo-

vor bo‘ldi. 

Fashist kallakеsarlarining yashin tеzligida urush rеjasi Moskva

ostonalarida sharmandalarcha barbod bo‘ldi. Dushman Stalingrad

yo‘nalishida jangga o‘tdi. Minglarning biri sifatida rеspublika oqsoqoli

Yo‘ldosh Oxunboboyеv Stalingrad jangi arafasida o‘zbеk jangchila-

riga quyidagicha murojaat qildi: «Sovеt Ittifoqining Qahramoni,