Bobur nomidagi andijon davlat universiteti

O'n birinchidan, Turkiston o'lkasi xalqlari XX asr boshla-rida yaqinlashib kelayotgan ozodlik va erk uchun kurashning qudratli larzalari nafasi bilan yashadilar. Bu davrda Turkiston-da demokratik harakat ikki yo'nalishda namoyon bo'ldi. Birin-chisi, sotsial-demokratik harakat bo'lib, bu harakatning asosiy namoyandalari Rossiyadan turli taqdirlar taqozosi bilan o'lkaga kelgan rusiyzabon xalqlarning vakillari edilar. Tub yerli mahal-liy xalq ularga yotsirab, begonasirab qaradi. Kelgindi sotsial-demokratlar ilgari surgan g'oyalar Turkiston mehnatkashlariga tushunarsiz bo'lganligidan ularga ergashmadilar ham.

Turkistonning tub yerli mahalliy xalqi demokratik hara-katning asosan ikkinchi yo'nalishiga ergashdilar. Chunki bu

yo'nalishda ilgari surilgan g'oyalar tub yerli mahalliy millat va-killarining intilishlari, qiziqishlari va tub pirovard maqsadlarini ifoda etar edi. Turkistondagi demokratik harakatning ikkinchi yo'nalishi asosan jadidchilikda o'z aksini topdi. Bu harakat-ning atoqli va ko'zga ko'ringan vakillari Ismoil Gaspirinskiy, Mahmudxo'ja Behbudiy, Munavvar Qori Abdurashidxonov, Ab-dulla Avloniy, Hamza, Abdurauf Fitrat, Abdulhamid Cho'lpon, Ubaydullaxo'ja Asadullaxo'jayev va boshqalar bo'lib, ular milliy istiqlol, erk va ozodlik g'oyalarini ilgari surdilar, haqiqat va ado-lat uchun kurashdilar. Ulug' ajdodlarimizning bosib o'tgan tari-xiy vatanparvarlik kurash yo'llari mustaqil O'zbekiston yoshlari uchun o'rnak va namunadir.