|
BUYUK BRITANIYA
Mamlakatning umumiy maydoni — 244101 kv. km. Aholisining soni 58 million 550 ming kishi bo‘1ib, ularning 82% ni inglizlar tashkil etadi. Poytaxti — London shahri. Savodxonlik darajasi — 99%. Ichki milliy mahsulotning umumiy xajmi — l trillion 138,4 milliard AQSH dollari (jon boshiga 19641 AQSH dollari).
Britaniyaliklar, ayniqsa, ikkinchi jahon urushidan keyingi yillarda faollik bilan sayohat qila boshlashdi. Sayohatlar miqdorining o‘sishiga 1970- yillardagi neft inqirozi va 1980- yillardagi iqtisodiy tushkunlik salbiy ta’sir ko‘rsatdi.
Shu bilan birga biznes-turlar miqdorining o‘sishi davom etdi. Masalan, agar 1978- yili biznes-turning soni 17 million bo‘lgan bo‘lsa, 1980- yili ularning soni 20 millionga yetdi. 1970- yillardan boshlab tashqi turizm ichki turizmga nisbatan faolroq rivojlanmoqda. Britaniyaliklar ta’tillarini dunyoning eng yaxshi kurortlarida — Ispaniya, Fransiya, Gretsiya, Kipr, Portugaliya, Tunis va Turkiyada o‘tkazishni xush ko‘radilar. Xorijlik turistlar oqimining o‘sishiga salbiy ta’sir ko‘rsatuvchi omillardan biri — Buyuk Britaniyaning qudratli valutasidir. 1990- yillardan tashqi turizm yanada faollashdi. Britaniyaliklarning 43% asosan AQSHga sayohat qiladilar. Buning sabablaridan biri — ikki mam- lakat madaniyatining yaqinligidadir. Buyuk Britaniyada ham, AQSH da ham aholi asosan ingliz tilida so‘z1ashadi. Shu bilan birga amerikaliklarning ingliz tili ko‘p jihatdan, Buyuk Britaniyadagi ingliz tilidan farq qiladi. Shu sabab, tilshunoslar, AQSH dagi ingliz tilini ‹Amerika ingliz tili› deb ataydilar. Yuqoridagi xususiyatlar bu ikki mam- lakatning nafaqat turizm sohasida, balki boshqa yo‘na- lishlarida ham yaqinlik mavjudligini anglatadi. Yoz faslida, ayniqsa Amerika kurortlaridan Mayami britaniyaliklar orasida mashhur bo‘lib qoladi. Ekzotik yo‘nalishlar Tailand, Gambiya hamda Karib dengizi havzasidagi
mamlakatlarga sayohat qilish ham muhim o‘rin egallaydi. 1977-1979- yillarda Buyuk Britaniyaga 12,5 million xorij sayyohlari kelgan bo‘1sa, 1980- yillarning boshida ularning soni biroz qisqardi (l 1,4 mln). 1992- yili bu ko‘rsatkich 18,1 million turistni tashkil etdi. Buyuk Britaniyaga tashrif buyurayotganlarning 43a ta’tilini o‘tkazish uchun, 21% ish bilan keladi. Xorijlik mehmonlarning 50% Yevropa Ittifoqi mamlakatlaridan, qolgan qismi Shimoliy Ame- rikadan tashrif buyuradi.
London — poytaxtning eng hashamatli otellari Park Leyn ko‘chasi hamda Meyfeyr kvartalida joylashgan. Bu otellar nomerlarining o‘rtacha narxi 1000 funt sterlingga yaqin. Londonning metrosi dunyodagi eng qadimgi bo‘lib, 1863- yili ishga tushgan. Qizig‘i shundaki, dastlabki lokomotivlar bug‘ yuritgichlarida ishlagan. Dunyodagi eng hashamatli magazinlar ham Londonda mujassamlashgan. Bu do‘konlar «Xerrods» majmuasiga oid bo‘lib, bu yerda asosan mashhur kino ‹yulduzlari», shuhrat qozongan sportchilar va umuman dong‘i ketgan odamlar xaridor bo‘lishadi. Shu bilan birga do‘konlarning asosiy qismi Oksford-strit deb nomlangan ko‘chada joylashgan. Londonning mashhur otellari: «Sheraton Park Tauen»,
«Rits», «• Mantkalm», • Ro yyal Garden», «Iston Plaza»,
‹ Kensington!», ‹Xolidey inn Viktoriya!», ‹ Vestminsten»,
«Norfolk Plaza», «• Byorns», «Lankaster Holl», «• Edvard»,
‹Brauns Hotel» va boshqalar. Faqat poytaxtning o‘zida 14000 ga yaqin restoranlar joylashgan. Buyuk Britaniyaning mashhur shaharlaridan biri Oksford, birinchi navbatda, shuhrat qozongan o‘quv markazi sifatida turistlarni jalb etadi. Oksford 912- yili tashkil topgan bo‘lib, hozirga qadar ingliz tilini dunyo miqyosida tashviqot qilishda juda muhim o‘rin egallaydi. Buyuk Britaniyaning shimolida joylashgan Shotlandiyaning qadimgi poytaxti — Edinburg (hozirgi poytaxti Glazgo) turizm tizimida muhim o‘rin egallaydi. Mahalliy mintaqa asosan tog‘ relyefıdan iborat bo‘lganli- giga qaramasdan, bu yerda o‘rta asrlarda ko‘plab qasrlar
qurilgan. Ayniqsa, 133 metr balandlikdagi qoyada bunyod etilgan qadimgi qasr, sayyohlar orasida katta qiziqish uyg‘otadi. Edinburgda har yili bir marta harbiy orkestrlarning xalqaro festivali o‘tkazilib, « Tatu•» nomi bilan mashhur bo‘lgan. Edinburgning yirik oteli —
«Dalxauz Kasl».
Milliy liboslar Shotlandiyaning ba’zi mintaqalarida saqlanib qolgan. Ayniqsa tog‘1iklarning kiyimi o‘ziga xos. Mahalliy erkaklar maxsus yubka — «kilt» hamda charmdan ishlab chiqarilgan poyafzal kiyadilar. Turist larni Shotlandiyaga jalb etuvchi xususiyatlar qatoriga Lox-Ness ko‘li ham kiradi. Gap shundaki, mahalliy afsonalarga ko‘ra, bu ko‘1da sirli suv ajdahosi yashar emish. Olimlar, qator tekshiruvlardan so‘ng hech qanday ajdaho yo‘qligini isbotlaganlar. Biroq, shunga qaramasdan bu sir hozirga qadar butun dunyo sayyohlarini o‘ziga jalb etadi. Ma’1um darajada, katta pul ishlash maqsadida, bu afsonani mahalliy turistik kompaniyalari ham ma’qullab turadilar.
Ingliz taomlari ham o‘ziga xos bo‘lib, dunyo restoran-
larining taomnomasiga kirgan. Ayniqsa go‘shtli taomlar
‹rostbfi› va ‹bifshteks!» keng tarqalgan. Ingliz nonushtasi odatda maxsus bo‘tqa — «porridj», qaynatilgan tuxum va sariyog‘dan iborat bo‘ladi. Taomnomaning yana bir o‘ziga xos tomoni shundaki, britaniyaliklar shirinliklarni xush ko‘radi.
Dunyoda mashhur bo‘1gan britaniyaliklarning iborasi
«Mening uyim — mening qasrim» mahalliy aholining xarakterini ifodalaydi. Britaniyaliklar uchun azaldan oila va u bilan bog‘liq bo‘1gan barcha muammolar muqaddas hisoblangan. Kamchiliklar ovoza qilinmagan. Shu bilan birga, keyingi yillarda bu sohada ham o‘zgarish1ar bo‘1a boshladi. Britaniyaliklarning qadimgi urf-odatlarga sodiqligi va ma’lum darajada konservatorligi hayotning ko‘p sohalariga hozir ham ta’sir ko‘rsatadi.
Buyuk Britaniyada, ko‘p mamlakatlar singari, Rojdestvo
eng katta bayram hisoblanadi. Bu kuni albatta qovu-
rilgan kurka (Shotlandiyada — g‘oz) tayyorlanadi. Ichimliklardan britaniyaliklar choyni afzal ko‘radilar, keyingi yillarda kofe ham keng tarqala boshladi. Eng quvnoq bayramlardan biri — har yili 5- noyabrda o‘tkaziladigan «Gay Foks» bayrami hisoblanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
