Bob. Elektron darslik yaratishning nazariy

 

2.3. Elektron darsliklar yaratilishi. 

 

Elektron darsliklarni yaratish muammolari. Elektron darslik kompyuterga 

moslashtirilgan  darslik.  Elektron  darsliklarning  oddiy  darsliklardan  farq  ularda 

matn  va  rasmdan  tashqari  tovush,  multiplikatsiyalardan,  gipermatndan  foydalanib 

o’quvchidan  axborotni  tez,  oson,  qulay,  chiroyli  shaklda  taqdim  etish  mumkin. 

Elektron darslikning quyidagi turlari mavjud: 

1)  Matn,  sodda  grafik,  gippershiorlardan  foydalanib  elektron  darsliklar 

yaratish.  Bunday  darsliklarni  WORD  matn  muxarriri imkoniyatlaridan  foydalanib 

yaratish mumkin. 

2)  Matn,  grafika,  multimedia  vositalari  yordamida  interaktiv  rejim  asosida 

ishlaydigan  elektron  darsliklar.  Bu  darslikning  ahamiyatli  tomoni  foydalanuvchi 

dialog  ejimda  kompyuterdan  foydalanadi.  Kerak  bo’lsa  o’rgangan  mavzusi 

bo’yicha  test  savollariga  javob  berib,  bilimlarini  tekshirishi  mumkin.  Tovush, 

---

40 

multiplikatsiya vositalaridan foydalanib, yangi mavzuni tez va tushunarli tushunib 

berish mumkin. 

3)  Masofaviy ukitishga moslangan eletron darslik. 

Bunday darsliklarni Internet tarmog’i orqali o’qish mumkin buladi. Bu darsliklarni 

HTML  ko’rinishida  rasmiylashtiriladi.  Bunday  darsliklarni  yaratishda  axborot 

ko’rinishlarining barcha turlaridan foydalaniladi. 

Elektron darsliklarga qo’yiladigan talablar: 

1. Barcha foydalanuvchilar uchun muljallangan tushunarli 

darslik yaratish. 

2. Darslik ko’rgazmali materiallarga boy bo’lib, bu orqali ko’prok bilim olish. 

3. Darslikda mustaqil ishlash uchun etarli ma’lumotlar 

bo’lishi kerak. 

4. Bilim va o’zlashtirish darajasini tekshirish uchun 

ma’lumotlar bo’lishi kerak. 

Xozirgi  kunda  respublikamizda  ham  masofadan  o’qitish  uslubiy  materiallari 

ayrim fanlarni o’qitishda foydalanilmoqda va yaxshi natijalar bermoqda. Elektron 

kutubxonalar,  elektron  darsliklar,  on-layn  darslklar  rasmga  kirmoqda.  Misol 

sifatida «Zamonaviy informatsion texnologiyalar » elektron darsligi bilan tanishib 

chiqish mumkin. 

Ya’ni Sizga qulay bo’lgan paytda bu kursni o’rganib chiqishingiz mumkin.  

Multimedia darslik o’zida ko’pgina ma’lumotlarni mujassamlash bilan birga, 

bu  ma’lumotlarni  ekranda  namoyish  etadi,  hamda  ovoz  yordamida  izoxlaydi. 

Multimedia  darslikning  xususiyati  u  voqea  va  ma’lumotlarni  yakkol  aks  ettiradi. 

Ya’ni multimedia voqea va ma’lumotlarni xayotiylashtiradi. Bu matn, videotasvir, 

multiplikatsiya, ovoz va musiqa yordamida amalga oshiriladi. 

Internetning  ikkita  asosiy  funktsiyasi  bor.  Buning  birinchisi  informatsion 

funktsiya bulsa, ikkinchisi esa kommunikatsion funktsiyadir. 

Internetning 

informatsion 

funktsiyasi 

birinchi 

navbatda 

tarmoq 

foydalanuvchilariga  talab  etilayotgan  axborotlarni  tezkorlik  bilan  etkazib  berish 

bo’lsa, ikkinchidan u axborotlarni keng ommaga, jaxon miqyosidagi nixoyatda tez 

---

41 

sur’atda  e’lon  kilish  (  nashr  kilish  )  imkoniyati  mavjudligi  bilan  ifodalanadi. 

Internetning  yuqori  sifatlar  bilan  rivojlanishi  ommaviy  axborot  faoliyatida  va 

nashrchiligida  keng  imkoniyatlar  ochib  berdi.  Masalan,  internet  yordamida  N’yu 

Yorkdagi  yoki  Frantsiyadagi  eng  sunggi  xabarlarni  Toshkentga  etkazib  berish, 

gazeta  va  o’quv  darsliklarni  tayyorlash,  nashr  qilish,  hamda  ularni  keng 

o’quvchilar  ommasiga  tarqatish,  xozirgi  mavjud  usullardan  bir  necha  un  barobar 

arzon, tez va samaradorliroq bo’ladi. 

Internetning  kommunikatsion  funktsiyasi  foydalanuvchilarning  masofadan 

turib o’zaro muloqat qilish imkoniyatini yaratib berilishi bilan ifodalanadi. Bunga 

misol tariqasida internet elektron pochtasi, internet-telefon va real vaqt oraligidagi 

bevosita  xabar  almashish,  Chat  -  konferentsiya  yordamida  amalga  oshirilayotgan 

muloqatlarni keltirishimiz mumkin . Bundan tashqari internetning kommunikatsion 

funktsiyasi  uning  foydalanuvchilariga  videomuloqat  qilish,  videokonferentsiyalar 

uyushtirish,  bir  shahardan  turib  ikkinchi  shahar  ko’chalarini  (  masofadagi  Web  - 

kameralar yordamida) tamosha qilish va muzeylarga tashrif buyurish, hamda tabiat 

manzaralaridan roxatlanish imkoniyatlarini beradi.