Боб. Бизнес субъекти, ундан манфаатдор тарафлар ва

Бизнес ҳамкорлик уюшмаси 
- 
жамоат ташкилоти бўлиб, хорижий 
мамлакатлар ва шериклар билан ташқи иқтисодий
алоқаларни кучайтири
ш 
мақсадида жамоат бирлашмаси сифатида ташкил этилади. Бизнес ҳамкорлик 
уюшмаси маблағлари иштирокчиларнинг миллий ва хорижий валютадаги пай 
бадаллари ҳисобидан шакллантирилади.
Ушбу бизнес ассоцацияларни ташкил этиш ва фаолиятлари асослари
қ
о Тадбиркорлик фаолияти субъектлари бирлашмаларининг ташкил энтилиши, 
фаолият кўрсатиши, қайта ташкил этилиши ва тугатилиши билан убоғлиқ 
муносабатлар қонун ҳужжатлари билан тартибга солинади. н Мамлакатимизда ушбу 
тоифадаги ташкилотлар ташкил этиш
ва фаолиятининг ҳуқуқий асослари қуйидаги 
меъёрий ҳужжатлар ҳисобланади: и • Ўзбекистон Республикасининг Конститутцияси 
(34-
модда); л • Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик Кодекси;
и
•
Ўзбекистон
Республикасининг
«Тадбиркорлик
фаолияти
кркинлигининг кафолатлари тўғрисида»ги Қонуни янги таҳрири;
•
Ўзбекистон
Республикасининг
"Нодавлат
нотижорат
машкилотлари тўғрисида"ги Қонуни;
е
•
Ўзбекистон Республикасининг
"Нодавлат
нотижорат
ъашкилотлари фаолиятининг кафолатлари тўғрисида"ги Қонуни; ё • Ўзбекистон 
Республикаси Президентининг 2013 йил 12 рдекабрдаги «Фуқаролик жамияти 
институтларини ривожлан
-
тиришга нўмаклашиш борасидаги қўшимча чора
-
тадбирлар тўғрисида»ги 2085
-
сонли ақарори.
р Бизнес уюшмаларнинг аҳамияти уларнинг ихтиёрий бирлашувида ўз ифодасини 
топади. Бизнесмен агар ихтиёрий аъзо бўлса, уюшма аъзоларини ўзининг рақиби 
деб эмас, ҳамкори деб ҳисоблайди.
б Уюшмалар бизнесменларга янги ғоялар, уларни амалга ошириш, инновацион 
лойиҳалар ишлаб чиқиш ва бизнес оламидаги янгиликлар ҳамда у
л
ларни аҳамияти 
тўғрисида аниқ тасаввур ва тушунчаларга эга бўлиш имкониятини беради. Уюшма 
мазкур ишларни ташкиллаштириш ва амалга нширишни мувофиқлаштиради ҳамда 
давлат органлари билан муаммоларни ҳал қилади, қонунчиликда мавжуд 
камчиликларни бартараф этиш тўғрисида ваколатли органларга ўз таклифларини 

---

киритади.
а
АФЗАЛЛИКЛАР:
р
т
и
б
г
а
•
Уюшма аъзолигининг эркинлиги;
•
Бозорда уюшма аъзолари умумий манфаати бўйича тадқиқотлар олиб 
бориш;
•
Ярмарка, кўргазмалар, реклама нашрлари, ўқув семинар, тажриба 
алмашиш имкониятлари яхшиланади;
•
Юзага келган муаммоларни биргаликда ҳал этиш, ўзаро ҳамкорлик 
қилиш
имконияти ортади;
•
Низоларни судсиз ва тез ҳал этиш учун шарт шароит яратилади:
•
Инвестор ва йирик битимлар ижроси тез бажариш имконияти юзага 
келади;
•
Солиқ, бизнес,
бухгалтерия ҳисоби бўйича муамморларни ҳал этиш, 
маслаҳатлашиш шароитлари яратилади.
КАМЧИЛИКЛАР:
•
Қарор
қабул қилиш муддати узоқ бўлиши;
•
Қабул
қилинган қарор ижроси учун масъулиятнинг аниқ эмаслиги;
•
Қабул
қилинган қарор барча аъзолар манфаатини тўлиқ ифода 
этмаслиги;
•
Уюшма йиғилишлари учун қў
ттт
имча. вақт талаб этили
ш
и.
Республика аҳамиятига эга бўлган юридик шахслар бирлашмаси
қатнашчилари
икки ёки ундан кўп маъмурий
-
ҳудудий тузилмалар, яъни 
Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳри, вилоятлар ҳудудларида 
жойлашган бирлашмалар ҳисобланади. Юридик шахсларнинг ушбу тоифага 
кирадиган бирлашмалари ва Тошкент шаҳрида жойлашган юридик шахслар 
бирлашмалари Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигида давлат рўйхатидан 
ўтказилади.
Маҳаллий бирлашма (уюшма)лар айни бир ҳудудда жойлашган юридик 
шахслар бирлашмаларидир. Юридик шахсларнинг ушбу тоифадаги бирлашмалари 
Қорақалпоғистон
Республикаси, вилоятлар адлия идорларида рўйхатдан ўтадилар.
Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги рўйхатга олувчи орган сифатида 
юридик шахслар бирлашмалари томонидан ўзларининг таъсис шартномалари ва 
уставларига риоя этишлари устидан назоратни амалга оширади. Юридик шахслар 
бирлашмалари томонидан рўйхатдан ўтказиш ва қайта рўйхатдан ўтказиш тартиби 
бузилган тақдирда, шунингдек, юридик
шахслар бирлашмалари томонидан таъсис 
ҳужжатларига риоя қилинмаганда, яъни корхоналар хўжалик фаолиятига аралашиш 
ва бошқа шу каби ҳолатларга йўл қўйилганда, адлия органи даъвосига кўра 
бирлашмага иқтисодий суд орқали базавий ҳисоблаш миқдорининг 100 баравари 
миқдорида жарима ундириб олиниши мумкин.
Агар юридик шахслар бирлашмалари улардан жарима ундириб олингандан 
кейин амалдаги қонун ҳужжатларини бузишни давом эттирса ҳамда таъсис 

---

ҳужжатларида
белгиланган ваколатлардан четга чиқса, рўйхатга олувчи орган 
уларни тугатиш тўғрисидаги даъво билан иқтисодий судга мурожаат қилишга 
ҳақлидир
. 
Мамлакатимизда ҳам бир қатор бизнес уюшмалар мавжуд бўлиб, уларни 
кўпчилиги фаолиятини ташкил этишда давлат ташаббус кўрсатган. Бу ҳолат режали 
иқтисодиётдан бозор иқтисодиётига ўтган давлатларга хос хусусият ҳисобланади. 
Лекин амалга оширилаётган ислоҳотларда давлат ташаббуси билан ташкил этилган 
бизнес уюшмаларни босқичма
-
босқич тўлиқ бизнес вакиллари ихтиёрига ўтқазиш 
режалаштирилган. Ўзбекистонда ҳозирда мавжуд қуйидаги каби бир қатор бизнес 
уюшмалар фаолият олиб бормоқда:
•
Ўзбекистон Республикаси 
Савдо
-
саноат палатаси
•
Ўзбекистон Бизнесни ривожлантириш» уюшмаси;
•
«Ўзбекистон Экспортчилари» уюшмаси;
•
“Ўзчармсаноат” уюшмаси;
•
Жанубий Корея
-
Ўзбекистон бизнес уюшмаси;
•
Ўзбекистон Республикаси “Ҳунарманд” уюшмаси ;
 
•
Ўзбекистон ишбилармон аёллар Ассоциацияси.
Бизнес вакиллари ушбу уюшмалари ҳозирда уларнинг манфаатларини ҳимоя 
қилишда
иштирок этиш билан бирга, бизнес ҳамкорликнинг янги жиҳатлари бўйича 
маҳаллий ҳамда хорижий алоқаларни мустаҳкамлаш учун хизмат қилмоқда.