Bmi mavzulari banki va uni bajarish bo`yicha uslubiy tavsiyalar

O‘quv fanining maqsadi va vazifalari 
Mazkur fanni o‘qitishning asosiy maqsadi – adabiy jarayondagi 
asosiy tamoyillar yuzasidan chuqur bilm berish, adabiy jarayondagi 
epik, lirik, dramatic asarlarning hozirgi davr bilan bog’liq qirralari, 
xususan, milliy istiqlol g‘oyalariga daxldor jihatlarnitalabalarga 
tushuntirish, bu haqida tushunchga ega bo‘lishini ta’minlash – fanning 
asosiy maqsadi hisoblanadi. 
Shuningdek - hozirgi adabiy jarayon bilan tanishish, badiiy asarlarni 
tahlil qilish, badiiy matnni chuqur va turli metodlar asosida talqin qilish, 
boshqa xalqlar yaratgan asarlarga qiyoslash, ular yaratgan asarlar 
badiiyatini ilmiy asarlar asosida o‘rganish, umuman, talabalarda 
adabiyotshunoslarga xos ilmiy-estetik tafakkurni shakllantirish sanaladi. 
Shu ma’noda quyidagi vazifalar muhimdir: 
Hozirgi adabiy jarayonda yaratilgan asarlarni o‘rganish, 
tadrijiy taraqqiyotini tushuntirish; 
o‘zbek adabiyoti rivojining asosiy tamoyillarini o‘rgatish; 

---

badiiy asarni ijtimoiy-estetik hodisa sifatida tahlil va talqin 
qilish usullarini o‘rgatish; 
jahon, rus va boshqa xalqlar adabiyoti bilan uzviy birlikda 
o‘zbek adabiyotining ahamiyatini baholash ko‘nikmasini 
shakllantirish. 
talabada estetik didni, badiiy so‘zni his etish ko‘nikmasini 
hosil qilish; 
adabiy jarayondagi turfa xil asarlarni o‘ziga xosligini 
asoslash va tushunchalar berish; 
adabiy-badiiy va ilmiy-estetik idrokni tahlil va tadqiq etish 
malakasini hosil etishdan iborat. 
 
FAN BO‘YICHA TALABALARNING BILIMI, KO‘NIKMA
VA MALAKASIGA QO‘YILADIGAN TALABLAR 
Hozirgi adabiy jarayonda yaratilgan eng yaxshi asarlarni ilg‘ash, 
adiblar tomonidan yaratilgan asarlarning badiiy matnini tahlil qilish, 
badiiy asarga estetik baho bera olish, adabiy hodisalarni ilmiylik va 
mantiqiylik asosida o‘rganish, badiiy tafakkur va estetik tasavvurning 
uyg‘unligini ta’minlash, mustaqil va zamonaviy fikrlash, kundalik 
faoliyatda badiiy-estetik madaniyatni yuksaltirish, badiiy va ilmiy 
tafakkurning yuksak darajadagi ko‘nikmalarini hosil qilishdan iborat. 
Fanni o’qitishda zamonaviy axborot va pedagogik texnologiyalari:
O‘quv jarayoni bilan bog‘liq ta’lim sifatini belgilovchi holatlar 
quyidagilar: yuqori ilmiy-pedagogik darajada dars berish, muammoli 
ma’ruzalar o‘qish, darslarni savol-javob tarzida qiziqarli tashkil qilish, 
ilg‘or pedagogik texnologiyalardan va mul’timedia vositalaridan 
foydalanish, tinglovchilarni undaydigan, o‘ylantiradigan muammolarni 
ular oldiga qo‘yish, talabchanlik, tinglovchilar bilan individual ishlash, 
erkin muloqot yuritishga, ilmiy izlanishga jalb qilish.
“Hozirgi adabiy jarayon” kursini loyihalashtirishda quyidagi
asosiy konseptual yondoshuvlardan foydalaniladi:
Shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim. Bu ta’lim o‘z mohiyatiga ko‘ra 
ta’lim jarayonining barcha ishtirokchilarini to‘laqonli rivojlanishlarini
ko‘zda tutadi. Bu esa ta’limni loyihalashtirilayotganda, albatta,
ma’lum bir ta’lim oluvchining shaxsini emas, avvalo, kelgusidagi
mutaxassislik faoliyati bilan bog‘liq o‘qish maqsadlaridan kelib
chiqqan holda yondoshilishni nazarda tutadi.
Tizimli yondoshuv. Ta’lim texnologiyasi tizimning barcha 
belgilarini o‘zida mujassam etmo‘i lozim: jarayonning mantiqiyligi,

---

uning barcha bo‘g‘inlarini o‘zaro bog‘langanligi, yaxlitligiga diqqat 
qilish.
Faoliyatga 
yo‘naltirilgan yondoshuv. Shaxsning jarayonli 
sifatlarini shakllantirishga, ta’lim oluvchining faoliyatni
aktivlashtirish va intensivlashtirish, o‘quv jarayonida uning barcha 
qobiliyati va imkoniyatlari, tashabbuskorligini ochishga yo’naltirilgan 
ta’limni ifodalaydi.
Dialogik yondoshuv. Bu yondoshuv o‘quv munosabatlarini
yaratish zaruriyatini bildiradi. Uning natijasida shaxsning o‘z-o‘zini 
faollashtirishi va o‘z-o‘zini ko‘rsata olishi kabi ijodiy faoliyati 
kuchayadi.
Hamkorlikdagi ta’limni tashkil etish. Demokratik, tenglik, ta’lim 
beruvchi va ta’lim oluvchi faoliyat mazmunini shakllantirishda va 
erishilgan natijalarni baholashda birgalikda ishlashni joriy etishga
e’tiborni qaratish zarurligini bildiradi.
Muammoli ta’lim. Ta’lim mazmunini muammoli tarzda taqdim 
qilish orqali ta’lim oluvchi faoliyatini aktivlashtirish usullaridan biri. 
Bunda ilmiy bilimni obyektiv qarama-qarshiligi va uni hal etish
usullarini, dialektik mushohadani shakllantirish va rivojlantirishni,
amaliy faoliyatga ularni ijodiy tarzda qo’llashni mustaqil ijodiy
faoliyati ta’minlanadi.
Axborotni taqdim qilishning zamonaviy vositalari va usullarini 
qo‘llash - yangi kompyuter va axborot texnologiyalarini o‘quv
jarayoniga qo‘llash.
O‘qitishning usullari va texnikasi. Ma’ruza (kirish, mavzuga
oid, vizuallash), muammoli ta’lim, keys-stadi, pinbord, paradoks va 
loyihalash usullari, amaliy ishlar.
O‘qitishni tashkil etish shakllari: dialog, polilog, muloqot, 
hamkorlik, suhbat va o‘zaro o‘rganishga asoslangan frontal, kollektiv va 
guruh.
O