Blok-sxema va uning elementlari

Algoritm –biror bir masalani yechishda bajarilishi zarur bo’lgan buyruqlarning tartiblangan ketma-ketligidir. Algoritmning turlari:

1. 
   Chziqli. 2. Tarmoqlanuvchi 3. Takrorlanuvchi (siklik)
   

Algoritmni xossalari:

1. 
   Uzluksizlik 2. Aniqliylik. 3. Tushunarliylik. 4. Natijaviylik. 5. Ommaviylik.
   

Blok-sxema va uning elementlari.
Algoritmni tasvirlash usullari:
1. So’zlar yordamida tasvirlash
2. Maxsus algoritmik tilda tasvirlash.
3. Grafik usulda tasvirlash.
4. Jadval usulida tasvirlash.
5. Analitik usul.
6. Blok-sxema usulida tasvirlash.
7. Dasturlash tillari yordamida tasvirlash
Blok-sxema bir necha geometric shakllar tizimi bo’lib, har bir shakl (blok) algoritmning ma’lum buyrug’ini ifodalaydi va ahborot oqimini ifodalovchi chiziqlar bilan bog’langan bo’ladi.
Blok-sxema elementlari quyidagilardan iborat.
Algoritmni boshi va oxiri

Boshlang’ich ma’lumotlarni kiritish;

Ifodani qiymatini hisoblash;

Shart tekshirish;

Natija yoki habarni chiqarish

Blok-sxemaga misol(Kvadrat tenglama ildizini topish)

Dasturlash tili – algoritmni kompyuter uchun tushunarli tarzda bayon etishning vosita qoidalari majmuidir. Dasturlash tillari mingdan ortiq bo’lib, ularni asosan to’rt sinfga ajtratish mumkin:

1. 
   Mantiqiy dasturlash tillari
   
2. 
   Funksional dasturlash tillari sinfi
   
3. 
   Protsedurali dasturlash tillari sinfi
   
4. 
   Ob’yektga mo’ljallangan dasturlash tillari sinfi.
   

Ifodalarni hisoblash algoritmlari. Shartli ifodalarni hisoblash.
Fizika, matematikaning ko’plab masalalarida oddiy va shartli ifodalar, funksiyalar qiymatlarini hisoblashga to’g’ri keladi. Bunday hisoblash jarayonlari uchun algoritmlar tuzamiz.
1) funksiya qiymatini hisoblash
2) chiziqli tenglama ildizini topish algoritmi.
3) To’g’ri burchakli uchburchak katetlari berilgan, uning perimetri va yuzini hisoblash algoritmi.
4) hech qanday funksiya ishlatmasdan faqat ko’paytirish amalidan foydalanib 4 ta amal bilan ni hisoblash algoritmi.

Shunday masalalar uchraydiki, ularda ifoda yoki funksiya qiymatini hisoblash biror shartga bo’g’liq bo’ladi. Shart bu – ikkita ifodaning munosabat belgilari bilan bog’langan ko’rinishi. Masalan: a>b, D>0, a≠0.

1. 
   berilgan, ni xisoblash algoritmi,
   
2. 
   berilgan, max(a,b) ni topish algoritmi (a≠b).
   
3. 
   masalasi algoritmi (a≠b, b≠c).
   

Yig’indi va ko’paytmani xisoblash algoritmlari.



Ko’plab matematik va tehnik masalarda yuqoridagi kabi yig’indi va kopaytmalar bilan ish ko’riladi. Bunday masalalarni EHM yordamida hal etish uchun ularga mos algoritmlar tuzamiz.

1. 
   
   
2. 
   
   

Yig’indi va ko’paytma qiymatini hisoblashga doir bo’lmagan takrorlanuvchi tuzish ham mumkin.
Masalan: y=5x²+3x-4 funksiyaning [0, 5] oraliqdagi 0.1 qadam bilan o’zgaruvchi argumentlariga mos qiymatini hisoblash algoritmi.(1)
Amalda shunday yig’indilar ham uchraydiki ularning algoritmlarida takrorlanish soni oldindan no’malum bo’ladi. Masalan |q|<1 shartni qanoatlantiruvchi cheksiz yig’indini qiymatini topish algoritmini necha marta takrorlanishi noma’lum, lekin takrorlanish jarayonini chegaralash uchun qo’shimcha shartlar beriladi. Masalan: S yig’indini yetarlicha kichik ε aniqlikda topish sharti berilshi mumkin. (2) S yoki P ning qiymatini hisoblashda oldingi qiymatdan foydalaniladi. Bu “rekursiya” deyiladi.