|
1-Mavzu. Kirish.“O’zbekistonning eng yangi tarixi” o‘quv fanining predmeti, maqsadi va vazifalari, nazariy-metodologik tamoyillari.
TOSHKENT ARXITEKTURA-QURILISH
INSTITUTI
Reja: - Reja:
- “O‘zbekistonning eng yangi tarixi” fanining predmeti, tadqiqot ob’ekti, nazariy metodologik tamoyillari.
- O‘zbekiston tarixining dolzarb muammolari. O‘zbekiston tarixini o‘rganishda moddiy va yozma manbalarning o‘rni hamda ahamiyati.
- O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyovning XXI asr barkamol avlodi, ma’naviy yetuk shaxsni tarbiyalashda tarix fanining o‘rni va saboqlari xususida.
Tarix — arabcha so‘z bo‘lib, «o'tmish», «o'tgan voqealar haqida
aniq hikoya qilish» ma’nolarini anglatadi.
Kishilik jamiyatini har taraflama o‘rganuvchi fan
Fanning maqsadi: O‘zbekistonning eng yangi tarixida: O‘zbekistonning davlat mustaqilligiga erishishi, yangi jamiyatga o‘tish davrida siyosiy islohotlarning amalga oshirilishi, O‘zbekistonda huquqiy demokratik davlat qurilishi, fuqarolik jamiyatining shakllantirilishi, iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirishga doir tadbirlar, mamlakatda ijtimoiy-siyosiy barqarorlikni ta’minlash omillari, ma’naviy-ruhiy tiklanish va milliy qadriyatlarning tiklanishi hamda O‘zbekistonning jahon hamjamiyatida munosib o‘rni olishi kabi masalalar – bu bosqichdagi O‘zbekiston tarixining mazmunini tashkil etadi.
O‘zbekistonning eng yangi tarixi fani – obyekti sifatida, fanning O‘zbekiston tarixining eng yangi davri ekanligi nuqtayi nazaridan kelib chiqib, 1991- yildan to hozirgi kungacha bo‘lgan voqea va hodisalarning bir butun hamda yaxlitlikda o‘z ichiga oladi.
Fanning predmeti esa mana shu bir butun obyekt ichidagi aniq siyosiy, tarixiy-madaniy, ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlar va ularning jamiyat hayotida tutgan o‘rnidan iborat bo‘ladi.
Metodologiyaning lug‘aviy ma’nosi grekcha «methodos» va «logos» degan ikki so‘z birikmasidan iborat bo‘lib, metod ya’ni usul tadqiqot olib borish usuli (yo‘li), nazariya, ta’limot, logiya esa fan deganidir - ilmiy xolislik (ob’ektivlik);
- tarixiy tahliliylik;
- mantiqiy uzviylik;
- vorislik va izchillik;
- xronologik izchillik;
- g‘oyaviylik va vatanparvarlik;
- halollik va xolislik;
- qiyoslash va kuzatish;
- kuzatish va umumiylashtirish;
- baxslashish, munozara yuritish va isbotlash;
- matematik hisoblash;
- shakllash va modellashtirish;
- ayrimlikdan umumiylikka (induksiya) va umumiylikdan ayrim (juz’iy)likka (deduksiya);
- etnografiya, arxeologiya, antropologiya, geneologiya, matematika va boshqa fanlarning yutug‘lari hamda usullaridan ham keng foydalanish;
«O‘ZBEKISTONNING YaNGI TARIXI»NI TAYYoRLASh VA NAShR ETISh TO‘G‘RISIDA 445-son 16.12.1996. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori
«O‘zbekistonning yangi tarixi»ni tayyorlashda XIX asrning o‘rtalaridan hozirgi kungacha xalqimiz hayotida sodir bo‘lgan tarixiy bosqichlarni va o‘zgarishlarni to‘la qamrab olishga e’tibor berilsin.
Farmoniniga ko‘ra – O‘zbekistonning yangi tarixini tayyorlash va nashr qilish haqida qaror qabul qilindi. Shu asosda 2000 - yil “Sharq” nashriyotida Mustaqil O‘zbekiston tarixi (III jild) chop etildi.
Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov 1998 yil iyun oyida bir guruh tarixchi olimlar bilan bo‘lgan uchrashuvda ular oldiga xalqimiz va Vatanimiz tarixini yangi nazariy-metodologik asoslarda o‘rganishni va tadqiq etishni, uni haqqoniy, xolislik asosida hamda yangicha g‘oyaviy ruhda tadqiq etish vazifasini qo‘ygan edilar. Buning yaqqol isboti sifatida 1998 yil iyulda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan qabul qilingan «O‘zRFA Tarix instituti faoliyatini takomillashtirish» to‘g‘risidagi qarori tarix fanini chuqur, xolislik asosida o‘ranishda muhim huquqiy va ilmiy-nazariy asos bo‘lganligi shubhasiz.
Davlatimiz rahbari SH. M. Mirziyoyevning 2017-yil 30-iyundagi “O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi huzurida O‘zbekistonning eng yangi tarixi bo‘yicha jamoatchilik kengashi faoliyatini tashkil etish to‘g‘risida”gi qaror
O‘zbekistonning eng yangi tarixini tizimli, haqqoniy va xolis tarzda o‘rganishni tashkil etish, yangi avlod ilmiy va o‘quv-uslubiy adabiyotlarni yaratish hamda mamlakatimizning dunyodagi o‘rni va rolini ko‘rsatishga qaratilgan qator vazifalar qo‘yilgan. Mazkur hujjatda ko‘rsatilgan vazifalarni bir-birini to‘ldiruvchi ikki yo‘l orqali ro‘yobga chiqarish lozim.
Birinchi yo‘l – yangi avlod ilmiy va o‘quv adabiyotlarini yaratish.
Ikkinchi yo‘l – mavjud bilimlarni yoshlarga targ‘ib etish va o‘qitish.
XII asrning buyuk allomasi Shahobiddin Muhammad al-Nasaviy ham bu fikrni o‘zining quyidagi to‘rtligida yanada teran ma’noda mana bunday bayon etadi:"Siyrat as-sulton Jaloliddin Manguberdi" ("Sulton Jaloliddin Manguberdining hayoti tafsiloti") 1241 nomli asar muallifi.
Kimki tutmas qalbida tarixni,
U inson ham emas, olim ham emas.
Biroq kimki uqsa o‘tmishini,
Ko‘p boyitar o‘z turmushini.
Do'stlaringiz bilan baham: |
