Biznesni tadqiq etish


  Kichik biznesda mahsulot raqobatbardoshligini ta’minlashda bozorni



Download 1,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet74/101
Sana29.12.2021
Hajmi1,97 Mb.
#85349
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   101
Bog'liq
biznesni tadqiq etish usullari

 
7.2.  Kichik biznesda mahsulot raqobatbardoshligini ta’minlashda bozorni 
segmentlashning mohiyati 
Kichik  biznes  korxonalarida  mahsulot  raqobatbardoshligini  ta’minlashda 
bozor  segmentatsiyasi  muhim  ahamiyatga  ega  u  bozorda  talabni  o’rganish  yoki 
marketologlar  atamasi  bilan  aytganda  «iste’molchini  tahlil  etish»  -  bozorlar 
holatini  tahlil  etishdagi  birinchi  bosqich  hisoblanadi.  U  uch  tarkibiy  qismga 
bo’linadi:  bozor  segmentatsiyasi;  iste’molchi  talabi  sabablarini  o’rganish; 
qondirilmagan  ehtiyojlarni  aniqlash.Bozor  segmentatsiyasi  talabni  qondirishga 
tabaqalangan holda yondashuv, tovarlarning turi, sifati va miqdoriga ko’ra har xil 
talab  qo’yadigan  iste’molchilarni  guruhlarga  ajratishda  turli  mezonlar  qo’llashga 
asoslanadi, ya’ni bozor bir jinsli hodisa tarzida emas, balki ayrim-ayrim segmentlar 
majmui  tarzida,  har  bir  segment  doirasida  alohida  o’ziga  xos  bir  talab  namoyon 
bo’ladigan hodisa tarzida olib qaraladi. Bozorda xaridorlarning ma’lum bir tovarga 
talablari xilma-xildir, har bir xaridorning o’z didi bor. Xaridorning talabi, xohishi, 
ehtiyoji,  turmush  tarzi,  tovar  sotib  olishdagi  xulq-atvori  haqidagi  ma’lumotlar 
samarali  marketing  tadbirlari  ishlab  chiqish  va  amalga  oshirish  imkoniyatlarini 
vujudga  keltiradi.  Ya’ni  bozor  segmentatsiyasi  xaridorlarning  talabiga  muvofiq 
tovarning  taklif  etilishi  va  tovarga  talabning  qat’iyligini  ta’minlaydi. 
Demak,xaridorlarning tovarlarni sotib olishdagi xulq-atvorlari, talabi va tovarlarga 
munosabatidagi xususiyatlariga qarab, guruhlarga ajratishni bozor segmentatsiyasi 
deyiladi.  Segmentlarga  ajratish  mezonlarini  tanlash  ko’p  jihatlardan  tovar  yoki 
xizmatning  turiga,  shuningdek  korxona  bozor  faoliyatida  hal  qilmoqchi  bo’lgan 
masalaga  bog’liq.  Sanoat  tovarlari  va  keng  iste’mol  tovarlari  uchun  tanlov 


132 
mezonlari bir-biridan juda keskin farq qiladi. Rejalashtirish ehtiyojlariga juda mos 
keladigan  maqbul  mezon  tovarni  bozorda  joylashtirish  masalalariga  umuman 
to’g’ri  kelmasligi  mumkin.  Mabodo  muayyan  mezon  xaridorlar  o’rtasida  paydo 
bo’lgan  farqlarni  izohlab  berishga  imkon  bermasa,  unda  boshqa  mezonni  kiritish 
va  to  bu  farqlarni  ravshan  aniqlashga  qadar  tadqiqotlarni  davom  ettirish  lozim. 
Bozorni  segmentlash  orqali,  kichik  biznes  sub’ekti  quyidagi  maqsadlarni 
ko’zlaydi: - iste’molchilarni xohish va talabini maksimal ravishda hisobga olish; - 
tovarni (xizmatni) va xo’jalik yurituvchi sub’ektni raqobatbardoshligini ta’minlash; 
-  xo’jalik  yurituvchi  sub’ekt  xarajatlarini  optimallashtirish;  -  xo’jalik  yurituvchi 
sub’ektning  marketing  strategiyasi  samaradorligini  oshirish;  -  raqobatchilardan 
xolis  bo’lgan  segmentlarga  ketish.  Segmentlashning  asosiy  maqsadi  bozordagi 
xatti-harakatlarni  o’rganib,  ularning  obrazini  (modelini)  va  kelajakdagi  ehtiyoj 
talablarni  tasavvur  qilishdan  iborat.  Hozirgi  raqobatda  yutib  chiqishning  asosiy 
sharti  yangi,  yuqori  sifatli  tovar  va  kompleks  servis  texnika  xizmatlar  hamda 
samarali sotish usullarini qo’llashdan iborat bo’lib qoldi. Ana shu talablar asosida 
marketing  tadqiqotlarining  ustuvor  turi  iste’molchilarni  o’rganish  va  navbatida 
bozorni  segmentlashdan  boshlanadi,  chunki  bozor  bir  xil  sub’ektlardan  tashkil 
topgan  emas.  Bozorni  segmentlarga  bo’lish  xaridorlarning  tovarga  talablari  va 
xaridorlar  tavsiflari  to’g’risidagi  eng  muvofiq  bilimlarni  talab  qiladi. 
Makrosegmentlash 
bozorlarni 
hududlar, 
mamlakatlar 
bo’yicha  ularning 
sanoatlashuviga qarab bo’lishni ko’zda tutadi. Mikrosegmentlash esa bir mamlakat 
iste’molchilarini yanada batafsilroq mezonlar bo’yicha guruhlarga 
bo’ladi
. Ichkarida 
segmentlashda  segmentlash  jarayoni  keng  iste’molchi  guruhlari  bilan  boshlanib, 
keyin tovar yoki xizmatlarni oxirgi iste’molchilari klassifikatsiyasiga bog’liqligiga 
qarab  bosqichma-bosqich  chuqurlashadi.  Chuqurda  segmentlash  tor  iste’molchi 
guruhlari  (segmentlari)  bilan  boshlanib,  keyin  tovarni  ishlatish  va  qo’llanish 
sohasidan bog’liqligiga qarab kengaytirishni nazarda tutadi. Avvaldan segmentlash 
maksimal  bozor  segmentini  o’rganishga  mo’ljallangan  marketing  tadqiqotining 
boshlang’ich bosqichidir. 
 


133 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Download 1,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   70   71   72   73   74   75   76   77   ...   101




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish