Biznesni boshqarish va axborot texnologiyalari fakulteti biznesni boshqarish kafedrasi

Igor Viktorovich Vachkovning psixologik o’yinlari va mashqlari
Falsafaning bo’limlaridan biri aksiologiya-qadriyatlar to’g’risidagi fandir. Ijtimoiy soha xizmatchisi uchun kasbiy faoliyatda ro’yobga chiqadigan shaxsiy qadriyatlarni anglab olish favqulodda muhimdir.
“Mening qadriyatlarim” mashqi
o’qituvchi o’quvchilarga qo’yidagilarni bajarishni taklif qiladi: “o’zingizni xazinaga tushib qoldim deb faraz qiling. Biroq, bu erdagi sandiqlarda oltin va duru gavharlar saqlanmaydi. Bu erga har kishi o’zi uchun hayotda eng qimmatli bo’lgan narsani keltirishi mumkin. Bunday narsalar masalan, yangi pleyer, biror yigit yoki qiz bilan do’stlik, onaning muhabbati, muhtojlarga yordam ko’rsatish, sen yordam ko’rsatgan odamlarning quvonchlarini ko’rish va yana boshqa nimalardir. Kartochkalarga o’zingiz uchun qimmatli bo’lgan barcha narsalarni yozing va bu kartochkalarni xazinadagi sandiqlarga bo’lib joylang. eng katta sandiq - eng aziz narsalar uchun. Kichikroq sandiqlar esa - qadri ularchalik bo’lmagan narsalar uchun”.
Plakatda turli o’lchamdagi sandiqlar cho’ntakcha shaklida chizilgan. qatnashchilar o’zlarining kartochkalarini ana shu cho’ntakchalarga joylaydilar. Keyin umumiy muhokama boshlanadi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

Antologiya sotsial’noy raboti: V 5 t. / Sost. M. V. Firsov. - M.: Svarog` NPF SPT, 1994.
Arnol’dov A.I. TSivilizatsiya gryadushego stoletiya. Kul’turologicheskie razmishleniya. - M.: Graal’, 1997.
Grigor’ev S. I., Guslyakova L. G., El’chaninov V. A. i dr. Teoriya i metodologiya sotsial’noy raboti. - M.: Nauka, 1994.
Guslyakova L. G., Kuvshinnikova V. A., Sintsova L. K. Sbornik zadach i uprajneniy po sotsial’noy rabote. - M.: Nauka, 1994.
Istoricheskiy opit sotsial’noy raboti v Rossii: uchebnoe posobie / Pod red. L. V. Badya - M.: Izd-vo TSSP RAO, 1994.
Osnovi sotsial’noy raboti: Uchebnik / Otv. red P. D.Pavlenok. - M.: INFRA-M, 1997.
Spravochnoe posobie po sotsial’noy rabote / Pod red. A. M. Panova. E. I. Xolostovoy. - M.: YUrist’, 1997.
Filonov G. N. Filosofskie problemi teorii adaptatsii / Pod red. G.I. TSaregorodtseva. - M.: Misl’, 1975.
Filosofskiy entsiklopedicheskiy slovar’ / N. V. Abaev, A.I. Abramov, T.E. Andreeva i dr. - M.: Sov. entsikl., 1983.
Entsiklopediya sotsial’noy raboti: V 3 t. / Per. s angl. - M.: TSentr obshechelovecheskix tsennostey, 1993 – 1994.
4-mavzu .Ijtimoiy ish va tarix .
Reja:

1. 
   Ijtimoiy ish tarixini ijtimoiy tarixning tarkibiy qismi.
   
2. 
   Fan sifatida ijtimoiy tarix va ijtimoiy ishning aloqadorligi va ko’rinishi.
   
3. 
   Ijtimoiy tarix va ijtimoiy ish ijtimoiy amaliyot sifatida o’zaro mutanosiblikda.
   

“Birinchidan, hech bir ishni sababsiz va maqsadsiz bajarma. Ikkinchidan, jamiyatga foyda keltirmaydigan biror ishni ham qilma”.
Mark Avreliy

“o’zaro bog’lanmagan bilim parchalari bilan to’ldirilgan kalla hammayoq betartib va xo’jayinning o’zi ham hech narsani topa olmaydigan omborga o’xshaydi; bilimsiz tizim joylashgan miya esa yozuvi bor qutilar joylashtirilgan do’konga o’xshaydi, qutilarda esa hech narsa yo’q”.

K.D. Ushinskiy

XX asrning 60-70-yillarida tarixning boshqa ijtimoiy fanlar: pedagogika, psixologiya, sotsiologiya, demografiya, antropologiya bilan yaqinlashishi ko’zga tashlandi. Bu jarayonning natijasi sifatida ijtimoiy tarix fani deb ataladigan fan vujudga keldi. (S. I. Grigor’ev).

Ijtimoiy ishga nisbatan ijtimoiy tarix fani quyidagicha talqin qilinishi mumkin:

1. 
   jamiyatning umumiy ta`rifi. Bunday holda ijtimoiy ish tarixiy taraqqiyot, formatsiyalar, tamaddunlar, davrlar, hodisalar, davlat qurilishlari, hayotni ta`minlash tizimlari vujudga kelishi va almashuvi jarayonida ko’riladi;
   
2. 
   Konfutsiylik, hinduizm, islom, xristianlik atrofida paydo bo’lgan tamaddunlar: xitoy, hind, musulmon, g’arb tamaddunlari konfrontatsiyasi tarixi. Bu holatda ijtimoiy ish tamaddunlar muvozanatini ta`minlovchi qudratli vosita sifatida namoyon bo’ladi.
   
3. 
   Jamiyat ijtimoiy tuzilmasi rivojlanishi, evolyutsiyasi, paydo bo’lishi, gullab-yashnashi va yo’q bo’lishi, turli ijtimoiy qatlamlar, ijtimoiy guruhlar, etnoslar, millatlarning transformatsiyasi, rivojlanish tarixi. Bunday yondashuv doirasida ijtimoiy ish ancha xilma-xil ko’rinadi, chunki jamiyatda turli mezonlarga ko’ra, o’zining farovonlik darajasi, salomatligi, yashash joyi va boshqalarga ko’ra farqlanadigan turli qatlamlar farqlanadi;
   
4. 
   Jamiyatning ijtimoiy-maishiy sohasi, ijtimoiy xizmat ko’rsatish muassasalari tizimi, aholining ijtimoiy-maishiy ehtiyojlarini qondirish usullari va imkoniyatlarining rivojlanish tarixi. Ko’pincha bunday mavqe jamiyatda nisbiy mustaqillikka ega bo’lgan, o’zining taraqqiyot mantiqiga ega jamiyatning tarkibiy qismi, kichik tuzilmasi tarixi sifatida dalillanadi;
   
5. 
   boylik va kambag’allik tarixi, kambag’allar, qashshoqlarni qo’llab-quvvatlash tarixi. Bunday yondashuv ijtimoiy xizmatchilarni tayyorlaydigan xorijdagi oliy o’quv yurtlarida keng tarqalgan. To’g’ri, u ko’pincha jamiyatning iqtisodiy tarixi muammolari bilan to’ldiriladi. SHunday qilib, ijtimoiy tarix amalda ijtimoiy-iqtisodiy tarix sifatida taqdim etiladi;
   
6. 
   jamiyatning bir tizim sifatida, rivojlanayotgan butunlik sifatida hayotchanligini ta`minlovchi ijtimoiy institutlar tarixi. Uning tashkilotlari: sog’liqni saqlash, ta`lim, fan, oila, ommaviy axborot vositalari, mehnat uyushmalari, naqliyot, cherkov va boshqalar tarixi. Bunday yondashuv ijtimoiy ishni o’ziga xos rol o’ynaydigan, jamiyat va inson bilan birgalikda rivojlanadigan mustaqil ijtimoiy institut sifatida ko’rish imkoniyatini beradi;
   
7. 
   individ shaxsiy unsurlarining ijtimoiy o’zgarishlar bilan birgalikda rivojlanish tarixi. Davr taqozo qilgan inson tipi, konkret-tarixiy ijtimoiy shart-sharoitlar va “zamonasi qahramonlarining” mutanosibligi, shaxsning tarixdagi rolini baholash - bunday yondashuv ijtimoiy soha xizmatchilariga ijtimoiy-tarixiy kontekstni, ijtimoiy ishdagi muammoli masalalarning ma`nosi va ahamiyatini anglash imkoniyatini beradi.
   

Ijtimoiy ishning faoliyat turi sifatida yuzaga kelishidagi tarixiy shart-sharoit. Ijtimoiy ishning G’arbiy Evropa va Amerikada kasb sifatida yuzaga kelishi. XX asrda ijtimoiy ishning rivojlanishi. AQSHda ijtimoiy himoya tizimi. Evropa ijtimoiy ta`minot tizimi. Rossiyada ijtimoiy ish. O’zbekistonda ijtimoiy ish.