Бизнес вa тaдбиркорлик олий мaктaби

 
Fig 2.Digital Transformation: Financial Services Government Healthcare Retail 
& Apparel
1
 
 
Nowadays, only those who emit digital technologies in a certain way (mine, 
forging) can have them. The rest can only get virtual money from others. They may 
pay a certain amount of money or exchange it for a good or service. The exchange can 
be done without any intermediaries. In practice, however, this can only be done in 
private places. This naturally created the cryptocurrency market. As a result, owners of 
cryptocurrencies now have the opportunity to exchange them not only for real money, 
but also for other types of virtual money. 
 
O’ZBEKISTON TEMIR YO’LLARI TIZIMINIDAGI LOYIHALARNI 
BOSHQARISHNI RAQAMLASHTIRISH 
 
Eshnazarovov A.N – OBM tinglovchisi 
Yo'l harakati xavfsizligini ta'minlash katta miqdordagi moliyaviy mablag'larni, 
shuningdek umuman transport jarayoni samaradorligini oshirish uchun ulardan oqilona 
foydalanishni talab qiladi. Bugungi kunda O'zbekiston Respublikasi temir yo'l 
transportida 
baxtsiz 
hodisalarning 
kamayishi 
infratuzilma 
ob'ektlari 
va 
harakatlanuvchi tarkibning mavjud holatiga qarab zarur ishlarni rejalashtirish orqali 
ta'minlanadi. Ushbu yondashuv investitsiyalar etishmasligi yoki operatsion 
xarajatlarning cheklanganligi bilan yetarlicha samarali bo'lmasligi mumkin, bu esa 
kompaniyaning iqtisodiy barqarorligini ta'minlamaydi, shubhasiz, jarayonni samarali 
boshqarishni tashkil etish bilan bog'liq transport va ma'lumotlar bazasini boshqarish 
tuzilishi va tashkil etilishini takomillashtirishni ta'minlaydi. Ma'lumotlar bazasini 
boshqarish tizimini rivojlantirish uchun bu zarur tadbirlarni rejalashtirish bosqichlarini 
aniq belgilash, ularning algoritmlarini ishlab chiqish rejasini shakllantirish 
konsepsiyasini o'tkazish va taklif qilish. 
1
Prepared independently by the author. 

---

693 
Tadqiqotning maqsad va vazifalari. Ushbu tadqiqotning maqsadi kompaniyaning 
iqtisodiy barqarorligini ta'minlash harakat xavfsizligi parametrlari asosida choralarini 
ko'rish algoritmlarini ishlab chiqishdir. Ushbu maqsadga erishish uchun quyidagi 
asosiy vazifalarni hal qilish kerak: 
Indicators(ko’rsatkichlar) «UTY» OAJda ko'rsatkichlarni tahlil qilish va 
ma'lumotlar bazasi holatini baholash; 
ma'lumotlar bazasini ta'minlash bo'yicha tadbirlar bosqichlarini ajratib ko'rsatish; 
ushbu faoliyatni hisobga olgan holda algoritmlarni ishlab chiqish 
iqtisodiy barqarorlik ko'rsatkichlari va ularni amalga oshirish kontseptsiyasini 
taklif qilish.
Iqtisodiy barqarorlik ko'rsatkichlarini tahlil qilgandan so'ng kompaniya 
tadbirlarni rejalashtirishning quyidagi bosqichlarini aniqladi:
Database (ma'lumotlar bazasi) ko'rsatkichlarini tahlil qilish va muammolarni 
aniqlash(1 bosqich); 
Identified (aniqlangan) muammolarning sabablarini tahlil qilish(2 bosqich); 
maqsad g'oyasini shakllantirish(3 bosqich); 
o'lchovli maqsadni belgilash(4 bosqich); 
maqsadga erishilganligini tekshirish(5 bosqich); 
belgilangan maqsadlarga erishish choralari variantlarini ishlab chiqish(6 bosqich). 
Tadqiqot materiallari «O'zbekiston temir yo'llari» davlat aksiyadorlik temir yo'l 
kompaniyasining 2004-2016 yillarda hisobot ma'lumotlari bo'lgan. tarmoqdagi harakat 
xavfsizligi holati to'g'risida, 2015-2019 yillarda kompaniyani rivojlantirish va 
modernizatsiyalashning kompleks dasturi, Kompaniyani 2021 yilgacha strategik 
rivojlantirish konsepsiyasi, shuningdek tahlil qilish xorijiy va mahalliy 
tadqiqotchilarning iqtisodiy sohadagi asarlari tashkilotlarning barqarorligi va temir yo'l 
sohasida yo'l harakati xavfsizligini ta'minlash. Tadqiqot korrelyatsiya, regressiya va 
omillarni tahlil qilish usullari, vaqt qatorlari statistikasi, ehtimollar nazariyasi va 
matematik statistika asosida olib boriladi. Tadqiqot ob'ekti «O'zbekiston temir yo'llari» 
aksiyadorlik kompaniyasi ma'lumotlar bazasi parametrlarini hisobga olgan holda 
kompaniyaning iqtisodiy barqarorligini ta'minlaydigan mualliflar tomonidan 
belgilangan tadbirlarni rejalashtirish bosqichlariga ko'ra, ularni amalga oshirish 
algoritmlari ishlab chiqilgan. 
I bosqichdagi muammolarning mumkin bo'lgan variantlari quyidagicha: 
1. Jiddiy oqibatlarga olib keladigan yo'l-transport hodisalarining mavjudligi 
(hayotni yo'qotish, harakatlanuvchi tarkibni chiqarib tashlash darajasiga yetkazilgan 
zarar tovar-moddiy zaxiralar, belgilangan miqdordan ortiqcha transport hodisasi 
natijasida etkazilgan zarar) 
2. Yo'l-transport hodisalari va og'ir oqibatlarga olib keladigan hodisalar sonining 
ko'payishi (odamlarning o'limi, harakat tarkibini inventarizatsiyadan chiqarib yuborish 
darajasiga etkazilgan zarar, yo'l-transport hodisasi natijasida belgilangan chegaradan 
ortiq zarar). 
3. Baxtsiz hodisa darajasining salbiy dinamikasi. 
4. Ma'lumotlar bazasini saqlash jarayonlarining past samaradorligi va 
samaradorligi. 

---

694 
Ushbu bosqichda ma'lumotlar bazasi tomonidan tahlil qilinadigan statistik 
ma'lumotlarning taqdim etilgan hajmining etarliligini tekshirish amalga oshiriladi. 
Agar kerak bo'lsa, ma'lumotlar bazasi bo'yicha qo'shimcha ma'lumot to'plash amalga 
oshiriladi va tahlil asosida erishilgan xavfsizlik darajasi to'g'risida xulosa qilinadi, 
joylar ”va aniqlangan muammolarni bartaraf etish bo'yicha takliflarni ishlab chiqadi. 
Ikkinchi bosqich, «Muammoning sabablarini tahlil qilish» ketma-ketlik. 
Muammo aniqlandi 
Muammoning sababini aniqlash 
Muammoning ixtisoslashuvini aniqlash 
Muammoning ko'lamini aniqlash 
Muammoning sabablari 
III bosqich «Maqsad g'oyasini shakllantirish» bosqichining algoritmi shakl.
Muammoning sabablari 
Muammoning sabablarini ahamiyati bo'yicha tartiblash 
Muammoni hal qilish uchun ishlash mezonlarini aniqlash 
Eng yaxshi printsipial echimni tanlash 
Maqsad g'oyasini shakllantirish 
Maqsad g'oyasi 
IV bosqich algoritmi shakl. 
«UTY» AJ saytlaridagi ma'lumotlar bazasi holatining asosiy ko'rsatkichlari: 
mutlaq ko'rsatkichlar (hodisalar, hodisalar, muvaffaqiyatsizliklar soni); 
nisbiy (baxtsiz hodisalar soni / million poezd-km); 
iqtisodiy (baxtsiz hodisalardan moliyaviy zarar, hodisalar, muvaffaqiyatsizliklar); 
poyezdlarning kechikishi. 
V bosqich «Maqsadga erishishni tekshirish» quyidagilarni o'z ichiga oladi 
pastki bosqichlar: 
PD PDCA tsikliga muvofiq maqsadga erishish modelini ishlab chiqish 
(rejalashtirish - harakat - tekshirish - sozlash); 
maqsadga erishish choralarini iqtisodiy baholash; 
maqsadga erishish bosqichlarining samaradorlik ko'rsatkichlarini aniqlash; 
Necessary agar kerak bo'lsa, o'lchanadigan maqsadni sozlash; 
maqsadga erishish uchun chora-tadbirlar ro'yxatini shakllantirish. 
VI bosqich «erishilgan chora-tadbirlar variantlarini ishlab chiqish 
belgilangan maqsadlar «deb nomlanadi, 3 ta quyi bosqich mavjud: 
1. Reja kontseptsiyasini ishlab chiqish. 
2. Ma'lumotlar bazasini takomillashtirishning asosiy yo'nalishlarini shakllantirish. 
3. JB faoliyati ro'yxatini tuzish. 
Harakat xavfsizligini ta'minlash uchun xavfsizlikning kafolatlangan darajasini 
ta'minlash uchun keng qamrovli profilaktika chorasi sifatida qaralishi kerak. Ushbu 
texnikani turli bo'limlarda, marshrutlarda yoki koridorlarda ma'lumotlar bazasini 
boshqarish mexanizmi deb hisoblash mumkin, ulardan foydalanish auditorlik 
tekshiruvlarini tartibga solish, ichki nazoratni kuchaytirish va ma'lumotlar bazasini 
qo'llab-quvvatlash tizimining umumiy iqtisodiy samaradorligini oshirishga imkon 
beradi. 

---

695