Бизнес вa тaдбиркорлик олий мaктaби

 
уларнинг экспортини
 
100 
миллион долларга етказиш
1
вазифаси ҳам белгилаб берилган. 
Ислоҳотлар шароитида рақамли иқтисодиётни шакллантириш ва амалга 
оширишда ҳудудларда инвестицион жозибадорлигини ва улардаги инновацион 
фаолиятни ошириш, ишлаб чиқариш ва ижтимоий инфратузилмани 
ривожлантириш, корхона ва ташкилотларда рақамли иқтисодий хавфсизлик 
тизимини яратиш ҳамда инсон салоҳиятидан оқилона фойдаланиш лозим.
Рақамли 
иқтисодиётнинг 
шаклланиши, 
виртуал 
муҳитда 
бозор 
муносабатларининг хўжалик юритишнинг янги шакли сифатида тармоқли 
муҳитни вужудга келтиради ва иштирокчиларнинг ўйин қоидаларини тубдан 
ўзгартирадиган рақамли бозор механизмини шакллантиради
2
. Бу механизм 
анъанавий бозор механизмидан тубдан фарқ қилади:
- рақамли истеъмолчилар битимни амалга оширишдан олдин виртуал 
муҳитда товар ва унинг ишлаб чиқарувчилари тўғрисида батафсил маълумотга эга 
бўлади. Ўзи учун энг мақбул бўлган омилга асосланган ҳолда харид тўғрисидаги 
қарорни қабул қилиши ёки рад этиши мумкин бўлади; 
- рақамли таъминотчилар истеъмолчиларнинг ўзига хос эҳтиёжлари 
тўғрисидаги маълумотлар базасини шакллантиради ва бозор ҳақида янада аниқ 
маълумотларни олиш имкониятига эга бўлади; 
- истеъмолчиларнинг ўзига хос талаби, талабнинг мунтазам равишда 
мукаммаллашиб боришини кузатиш, шу асосда маҳсулот тури, таркиби, сифати 
ва истеъмол хусусиятини тезда ўзгартириш ҳамда узоқ муддатли алоқаларни 
сақлаб қолиш мумкин бўлади; 
- рақамли иқтисодиёт шароитида бозорнинг барча иштирокчиларига 
ахборотларнинг мутлоқ тўлиқлилиги таъминланади ва ягона тармоқли ҳамжамият 
шаклланади; 
- ишлаб чиқаришнинг анъанавий омиллари (меҳнат, ер ва капитал) ўрнини 
янги омиллар (малака, истеъмолчилар ва билим) эгаллайди; 
- интеллектуал капитал (ахборот, тажриба ва билим) замонавий 
корхоналарнинг асосий активларига айланиб боради. 
Бир қатор ривожланган давлатлар жумладан АҚШ, Япония, Хитой, Сингапур 
тажрибасини ўрганиш асосида бошқарувда рақамли иқтисодиётнинг ривожланиш 
1
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2020 йил 28 апрелда “Рақамли иқтисодиёт ва электрон ҳукуматни кенг 
жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисида” қарори. htt // Lex.uz. 
2
Бердиқулов В. Рақамли иқтисодиёт шароитида маркетинг механизмларининг шаклланиши. Сервис илмий-
амалий журнал 2019 йил 3-махсус сон. – 127 б. 

---

96 
хусусиятларининг тажрибалари ўрганилди. Мазкур тажрибаларга асосланиб, 
бошқарувда рақамли иқтисодиётнинг стратегик вазифаларининг тизимли 
хусусиятлари қуйидаги расмда ифодаланади (1-расм). 
Мазкур хўжалик тизимида рақамлаштириш ишлаб чиқариш, хусусан, 
технологиялар ва асбоб-ускуналардан фойдаланиш самарадорлигининг ортиши, 
товар, хизматларни сақлаш, сотиш, етказиб бериш жараёнларининг 
жадаллашувига олиб келади. Тўртинчи саноат инқилоби автоматлаштириш, 
компьютерлаштириш ва ахборот технологияларини ривожлантириш техник, 
ҳамда ижтимоий-иқтисодий ўзгаришлар кўринади.