Бизнес вa тaдбиркорлик олий мaктaби

Google 
tamoyili bilan 
cheklnaib bo‘lmaydi. Taqsimlangan mustaqil korxonaga maqbul keladigan xulq-atvor 
aniq va ravshan ta’riflanishi kerak bo‘ladi. 
Shunday qilib, taqsimlangan ochiq biznes model shuni anglatadiki, kompaniya 
bozorni tark etadigan yoki ishlab chiqaruvchi xonavayron bo‘ladigan bo‘lsa 
ham,buyumlar Interneti tarmoqlari o‘zini-o‘zi qo‘llab-quvvatlab turishi mumkin. 
Blokcheyn texnologiyasiistalgan shaxsga o‘zining rivojlanishi va gullab-yashnashiga 
yo’naltirilgan yo‘l xaritasini tuzishga imkon beradi. Raqamli iqtisodiyotda ishtirok 
etish uchun eng oddiy shartlar – uyali aloqa telefnoi va internetga ulanish imkoniyati 
yetarli boladi. Yuqorida ta’kidlaganimizdek, blokcheyn texnologiyasihar bir kishiga 
iqtisodiy munosabatlar qatnashchisi bo‘lish imkonini beradigan biznes-modellar 
yaratishga imkon beradi.Blokcheyn kompaniya yaratishning uchta tarkibiy qismi bor 
– uni tashkil qilish, moliyalashtirish va uni bozorda ilgari surishni atvomatlashtirish, 
soddalashtirish va sezilarli darajada takomillashtirish.
Kelejakda bunday kompaniyani tashkil qilish qiymati sezilarli darajada pasayadi, 
chunki blokcheyn – korxonani ro‘yxatdan o‘tkazishning mashhur va ishonchli usuli 
hisoblanadi. Mulk hamma uchun ko‘rinarli, qaydlar yuritish esa oson, bu ayniqsa, 
qonunchilik bilan tartibga solish qiyin bo‘lgan sohalarda foydali bo’ladi. Ishonchli va 
o‘zgarmas registrlar tufayli, tadbirkorlar o‘z korxonalarini va korporativ aktivlarga 
egalik qilishni ro‘yxatdan o‘tkazishi, tovar zaxiralari va majburiyatlarini boshqarishi, 
shuningdek, uch karralik buxgalteriya hisobi yoki blokcheyndagi boshqa ilovalar 
uchun dasturiy ta’minot yordamida boshqa moliyaviy ko‘rsatkichlardan foyda olishi 
mumkin, bu esa auditorlar, soliqqa tortish bo‘yicha mutaxassislarga bo’lgan ehtiyojni 
ancha kamaytiradi. Smart-shartnomalar tufaylitadbirkor kompaniya faoliyatining 
ko‘plab jihatlarini avtomatlashtirishi mumkin, chunonchi: xaridlar, mehnatga haq 
to‘lash, kredit bo‘yicha foiz, real vaqt rejimida moliyaviy auditni amalga oshirish. 
Bizning fikrimizcha, yaqin kelajakda blokcheyn texnologiyasi yordamida yakka 
tartibdagi tadbirkorlikning ikkita yangi biznes modeli yuzaga kelishi mumkin: 
- ortiqcha narsalarni dozalangan tarzda ijaraga olish va ijaraga berish. Blokcheyn 
texnologiyasi yordamidagi biznes model individual shaxslarga noan’anaviy qiymat 
yaratish va daromad olishga imkon beradi. 
- ma’lumotlarni mikromonetarizatsiyalashtirish. Dekret ta’tilidagi ota-ona va 
kichkina bolalar yoki keksa ota-onaga qarash bilan band bo‘lgan boshqa oila a’zolari 
nihoyat o‘z uy mehnatini monetarizatsiyalashtirishi va ular har soat yaratadigan qiymat 
uchun e’tirofga ega bo‘lishi mumkin.
- raqamli «
aqliy hujum
». Muammolar yoki qandaydir ehtiyojlarni aniqlash 
maqsadida real vaqt rejimida davlat amaldorlari va oddiy fuqarolarning biror bir 
masala yoki muammo haqidagi fikrlarini aniqlaydigan»bitta odam – bitta ovoz» 
ko’rinishidagi onlayn-sessiyalar tashkil qilish mumkin; 
- qasamyod qilgan onlayn hakamlar va oddiy fuqarolardan iborat bahs-
munozaralar o’tkazilishi ham mumkin. Hakamlar axborot bilan o‘rtoqlashish, savollar 
berish, muammolarni muhokama qilish, dalil-isbotlarni bilib olish uchun Internetdan 
foydalanadilar. Blokcheyn nufuz tizimlari munozara qatnashchilari va hakamlar nufuzi 

---

495 
haqidagi ma’lumotlarni va ularning tarjimai holini bilib olishga yordam beradi. 
Qarorlar va muhokamalar blokcheynda qayd qilinadi.