Biznes boshqaruv asoslari

Asosiy iqtisodiy muammo. 
Haridor  va  korxonalar  chegaralanmagan  hoxish  va  ehtiyoj  chegaralanmagan.Vaholanki, 
iqtisodiy  resurslar  chegaralangan.Iqtisodiy  resurslarni  chegaralanganligi  va  chegaralanmagan 
xohish  extiyojlarning  kamchiligi  bu  asosiy  iqtisodiy  muammo  deb  ataladi.Siz  sotib  olishni 
xohlagan bir qancha mahsulotga qurbingiz yetadi, lekin ularning hammasi uchun yetarli mablag’ga 
ega bo’lmaysiz.  Sohangizda siz aniq mashg’ulotlarga yoki faoliyatdan tashqari operatsiyalarga 
duch kelasiz, chunki operatsion harajatlar yillik byudjetingizga qaraganda tezroq o’sadi.Korxona 
ko’proq mahsulot ishlab chiqarish uchun kengaytirilishi mumkin, lekin kattaroq bino uchun yetarli 
miqdorda  yer  maydoniga  ega  bo’lmaydi.Mamlakat  aholisini  salomatligini  yeatrlicha  ta’minlab 
berolmasligi mumkin, chunki u yetarlicha shifokor yoki shifoxonalarga ega emas. 
Asosiy  iqtisodiy  muammolar  yetishmovchilikdan  yuzaga  keladi.Yetishmovchilik  –  bu 
extiyojlarni  qondirish  uchun  yetarlicha  resursga  ega  bo’lmaslikdir.Yetishmovchilik  hammaga 
ta’sir qiladi, lekin ba’zilarga boshqalardan ko’proq ta’sir qiladi.Foydasi  chegaralangan insonlar 
o’z  mablag’laridan  asosiy  extiyojlarini  qondirish  uchun  eng  qulay  mablag’  sarflash  yo’lini 
tanlashga majburdirlar.Kam tabiiy resurslarga yoki qashshoq ta’lim tizimiga ega bo’lgan davlatlar 
o’z aholisi uchun yetarli mahsulotlar va xizmatlar taklif qila olmaydi.Agar yo’llar, ko’priklar va 
temiryo’llar  yaxshi  ta’minlanmagan  bo’lsa,  odamlar  boshqa  yerlarda  turli-xil  mahsulot  va 
xizmatlarni qo’lga kirita olishmaydi. 
Tanlovlar 
Har bir shaxs yetishmovchilikka asoslangan holda iqtisodiy qaror qabul qiladi.Shaxslar va 
oilalar  o’z  extiyoj  va  xohishlariga  qarab  ularning  daromadini  taqsimlashga  qaror  qilishga 
majbur.Shaxar  tuman    va  ijtimoiy  jamiyat  o’z  yiqqan  soliqlari  bilan  shahar  aholisini  ko’plab 
xizmatlar  bilan  ta’minlash  muammosini  hal  qilishlari  kerak.Zero  har  kim  qiyin  tanlov  qabul 
qilishga majbur. Yetishmovchilik sizni muqobillar orasidan tanlashga  yoki qaror qabul qilishga 
majbur  qiladi.Siz  qaysi  qarorni  eng  muqobili  deb  qabul  qilasiz  ?  Siz  odatda  yoqtirgan 
narsalaringizni  ko’pchiligini  yoki  qurbingiz  yetkanini  tanlaysiz.Faraz  qiling  siz  havtasiga  75$ 
daromadga  egasiz,  agar  siz  topgan  pulingizni  oyoq  kiyimga  sarflasangiz,  yakshanba  kuni 
kechqurun do’stlaringiz bilan pizza olishga, kino ko’rishga mablag’ingiz qolmaydi.Siz cheklangan 
resurslarga yoki chegarali summaga ega ekanligingiz uchun ham, siz hamma narsani bir vaqtda 
bajarish imkoniyatiga ega emassiz.Siz tanlashga majbursiz – oyoq kiyim, kino yoki pizza – qaysi 
birini siz ko’proq xohlaysiz.Siz qanday qib aniqlaysiz, bu ikki yo’ldan qaysi biri sizni ko’proq 
qoniqtiradi ? Mantiqiy jarayonga ergashish sizga yaxshiroq qaror qabul qilishga yordam beradi.Bu 
yo’l ko’pchilik qarorlarni qabul qilish uchun isbotlangan yo’l, lekin bu ko’proq muhim iqtisodiy 
qarorlar qabul  qilishda foydali.Iqtisodiy  qaror qabul  qilish  bu  –  ehtiyojlarni  tanlash  jarayoni  va 
xohishlarni  qondirish  jarayoni  hisoblanadi.Siz  jarayonni  o’rganishingiz  bilan  qaror  qabul 
qilishingiz osonlashadi va jarayon to’g’ri tanlovlar sari yo’llaniladi.