ЪъБизга битирувчилар эмас

Okean tubi relyefi. Okean tubi relyefi juda murakkab tuzilgan. Bu 

yerda  dengiz  sayozligi  kam,  1,7%  maydonni  egallaydi.  Sayozlik  faqat 

Bering, Oxota va Arafur dengizlarida mavjud. Materik yonbag’irlari tik 

zi-napoyalar  hosil  qiladi.  Okean  tubi  62,6%  maydonni  egallagan.  Bu 

yerda tog’ tizmalari, cho’kmalar, tekisliklar va botiqlar ko’p tarqalgan. 

Dunyo  okeanidagi  chuqurligi  5  km  dan  ortiq  bo’lgan  35  ta 

botiqdan  25  tasi,  chuqurligi  10  km  dan  ortiq  bo’lgan  5  ta  botiqning 

barchasi shu okeanda joylashgan. 

Iqlimi.  Tinch  okean  eng  issiq  okean  bo’lib,  yuzasidagi  suvning 

haro-rati  ekvatordan  ikkala  qutb  tomon  kamayib  boradi.  Ekvatorial 

mintaqalar-da  suv  yuzasining  harorati  yil  davomida  28-29

o

C,  Bering 

dengizida  2-7

  o

C,  Janubiy  okeanga  tutash  qismida  12-15

  o

C  atrofida 

o’zgaradi. 

O’rtacha  yillik  yog’in  miqdori  ekvator  atrofida  3000  mm  bo’lsa, 

mo’-tadil kengliklarning g’arbida 1000 mm va sharqida 2000-3000 mm, 

subtropikning sharqida esa 100-200 mm atrofida yog’in yog’adi. Okean 

su-vining eng sho’r qismi tropiklarga to’g’ri keladi (36

00

0

).  Eng chekka 

shimoliy va janubiy qismlarida sho’rlik ancha pasayadi (32

00

0

). 

Okeanning g’arbiy qismidagi tropik kengliklarda kuchli shamollar 

–  tayfunlar  (xitoycha  “tay  fin”  –  katta  shamol)  esib  turadi. 

Tayfumlarning  tezligi  soatiga  30-50,  ba’zan  100  km  gacha  boradi  va 

katta  to’lqinlarni  yu-zaga  keltiradi.  U  Yevrosiyoning  sharqiy 

qirg’oqlariga yetib borib, aholiga va ekinlarga katta ziyon yetkazadi. 

Oqimlari.  Tinch  okean  g’arbdan  sharqqa  tomon  uzoq  masofaga 

---

 

44 

cho’zilganligi sababli unda geografik kenglik bo’ylab harakat qiladigan 

oqimlar  ko’p.  Okeanda  ikkita  halqasimon  oqimlar  harakati  vujudga 

kelgan.  Bu  oqimlar  okeanda  issiqlikning  qayta  taqsimlanishiga  va 

quruqlik iqlimiga katta ta’sir ko’rsatadi.