Kurs ishimda tarixiy manbalarning eng qimmatli turlari - qirg'iz xalqi va Qirg'iziston tarixini o'rganish uchun doimiy tarixiy va manbashunoslik ahamiyatga ega bo'lgan hujjatli manbalar tahlil qilingan.
Ularning asosiy bazasi Qirg'iziston,Rossiya,O'zbekiston markaziy davlat arxivlari fondlarida mavjud. Arxiv hujjatlarining shartli bo'linishi, shuningdek rus tilidagi hujjatli manbalarning keng doirasini xronologiya, mazmun va shaklga muvofiq tasniflash ko'rsatilgan.Qirg'izlar tarixi haqida juda muhim yangiliklar va Qirg'izistonda xalqlar va davlatlarning tarixi, madaniyati bilan shug'ullanadigan rus sharqshunoslari qatnashdilar.Ularning aksariyati hali ham jahon sharqshunosligining oltin fondiga kiritilgan va ko'rib chiqilmoqda.qirg'iz xalqi tarixi, qirg'iz davlatchiligi, siyosiy tarixi, etnogenezi,madaniyati, urf-odatlari va adabiyotining muhim muammolarini o'rganish uchun qimmatli manbalar mavjud.
XVII asr va XX asr boshlarida rus sharqshunoslari tomonidan to'plangan qirg'izlar va Qirg'iziston tarixi bo'yicha eng muhim,boy va ko'p qirrali ma'lumotlar mavjud.
Bu qo’lyozmalarning ko’pchiligi rasmiy rus hujjatlari hisoblanadi.Rus sharqshunoslari hanuzgacha qirg'iz xalqi va Qirg'iziston tarixiga oid qimmatli manbalarni o’rganib tahlil qiladilar.
Biz bularga misol qilib quyidagilarni keltirishimiz mumkin:
-nashr etilgan va rasmiy Rossiya hujjatlari va nashr etilmagan turli rus tillaridagi arxivlar;
-rus tilidagi hujjatli manbalarning keng doirasini xronologiya va tarkibga muvofiq tasniflash muhim;
-mansabdor shaxsning kelib chiqishi haqidagi hujjatli manbalar;
-rus sharqshunoslari asarlarida mavjud bo'lgan qirg'izlar va Qirg'iziston tarixi haqidagi bebaho boy ma'lumotlar,biz uchun eng qadimgi ma'lumotlar;
-Qirg'izlar etnonimi qachon rus adabiyotida birinchi marta paydo bo'lgani haqidagi munozaralar;
-rus sharqshunosligida "qirg'iz" endoetnonimi va ekzoetnonimining aks etishi;
Manbashunoslik nuqtai nazaridan,rus hujjatlari va rus sharqshunoslarining asarlaridan olingan ma'lumotlar bizga juda ham muhimdir.
Ushbu muammolarning barchasini aniqlash bizga,biz tanlagan mavzuni o'rganishda yangi imkoniyatlar yaratadi deb o’ylayman.
Sharqshunoslik tarixiylikning maxsus bo'limidir.U tarixni,etnogenezni, geografiya, harbiy-siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy tarixiylikni,sharq xalqlarining rivojlanishi, shuningdek ularning madaniyati,urf-odatlari, dinlari va boshqa ko'p narsalar o'rganadigan fan.
Sharqning sirli, ajoyib, xilma-xil dunyosi doimo nafaqat diqqatni tortib kelgan,balki bilimdon sharqshunoslar, diplomatlar, shuningdek, barcha turdagi ziyoratchilar,sayohatchilarni jalb qilgan.Mamlakat tarixini turli olimlar turli davrlarda har tomonlama o'rgandilar.
Xitoydan olis Yaponiyagacha bo'lgan sharqning turli mamlakatlari,albatta, Markaziy Osiyo mintaqasi tarixi va shu bilan birgalikda u bilan qirg'izlar tarixi dunyo olimlari tomonidan o’rganildi.E'tibor bering,lekin bu insonlarning hammasi sharqshunos olimlar emas edi,ularning aksariyati sharqiy davlatlardagi mutaxassislar, elchilar, diplomatik vakolatxonalar a'zolari, ba'zilari esa Rossiya imperiyasi Bosh shtabining a’zolari bo'lgan va boshqa xizmatlarda o'z xizmatlarini bajarishgan.
Jahon tarixida ikkalasi bilan ham shug'ullangan sharqshunos olimlar ko'p.Bu holda bizni o'rganishda bebaho meros qoldirgan rus sharqshunoslari qiziqtiradi
Do'stlaringiz bilan baham: |