Bitiruv malakaviy ishi ta’lim yo’nalishi 5141500 – “Milliy istiqlol g’oyasi, huquq va ma’naviyat asoslari”

Ishning  tuzilishi  va  hajmi.  Bitiruv  malakaviy  ishi  tushuntirish  qismi,  to’rt 

paragraf,  xulosa  va  foydalanilgan  adabiyotlar  ruyxatidan  iborat.  Hajmi    betdan 

iborat. 

 

 

 

 

 

---

7 

 

I. 

Jamoat tashkilotlari va uning O’zbekistonda huquqiy asoslari 

1.1.  Jamoat tashkilotlari tushunchasi va tasnifi 

 

O’zbekistonda  keyingi  o’n  yilda  fuqarolik  jamiyati  institutlari,  nodavlat 

notijorat tashkilotlari jadal shakllandi va rivojlandi. Ular mamlakatimiz aholisining 

keng  qatlamlari  tomonidan  qo’llab-quvvatlanmoqda.  SHuning  uchun  ham 

fuqarolik  institutlari,  nodavlat  notijorat  tashkilotlarining  ahamiyati  borgan  sari 

oshib  bormoqda.  CHunki  ular  demokratik  qadriyatlar,  inson  va  fuqarolarning 

huquq  va  erkinliklari  hamda  qonuniy  manfaatlarini  himoya  qilishning  muhim 

omiliga  aylanib  bormoqda,  fuqarolarning  o’z  iqtidorlarini  ro’yobga  chiqarishi, 

ularning ijtimoiy-iqtisodiy faolligi va huquqiy madaniyatini oshirish uchun sharoit 

yaratmoqda, 

jamiyatimizda 

turli 

manfaatlar 

muvozanatini 

ta’minlashga 

ko’maklashmoqda. Prezident Islom Karimov ta’kidlaganidek, ―bizning asosiy uzoq 

muddatli  va  strategik  vazifamiz  avvalgicha  qoladi  –  bu  demokratik  davlat, 

fuqarolik jamiyati qurish jarayonlari va bozor islohotlarini yanada chuqurlashtirish, 

odamlar  ongida  demokratik  qadriyatlarni  mustahkamlash  yo’lidan  og’ishmay, 

izchil va qat’iyat bilan borishdir‖. 

Fuqarolik  jamiyati  institutlarining  rivojlanib  borgani  sari  ularning  davlat va 

hokimiyat tuzilmalari faoliyati ustidan jamoatchilik nazoratini amalga oshirishdagi 

faolligi  yanada  kuchayib  bormoqda.  Aytish  mumkinki,  jamoatchilik  nazoratining 

ta’sirchanligi bois kishilar qalbida va ongida jamiyatimiz hayotida ro’y berayotgan 

tub ijobiy o’zgarishlarga nisbatan kechayotgan xayrixohlik va birdamlik kayfiyati 

faollashmoqda.    

Jamiyat va uning a’zolari davlatga nisbatan ustunlikka ega bo’lishi fuqarolik 

jamiyatining shakllanishi bilan bevosita bog’liq bo’lgan jarayondir. Agar ―jamiyat‖ 

tushunchasini  makonu  zamonda  mavjud  bo’lgan,  turmush  tarzi  va  manfaatlari 

mushtarak  bo’lgan  insonlarning  o’zaro  aloqadorligini  ifodalovchi  birlik  deb 

tushunsak,  ―fuqarolik  jamiyati‖  esa  ana  shunday  jamiyatning  rivojlanishida 

ma’lum sharoitlar ostida qaror topadigan uning yuqori bosqichidir. Agar ―jamiyat‖ 

tushunchasi tarkibiga, masalan, davlatning ham kirishini unutmasak va ayni vaqtda 

---

8 

 

―fuqarolik jamiyati‖ tushunchasi tarkibida davlatning mavjud emasligini anglasak, 

―jamiyat‖  va  ―fuqarolik  jamiyati‖  tushunchalarining  teng  hajmli  emasligini, 

ularning turlicha ma’no kasb etishini ko’rishimiz mumkin. Fuqarolik jamiyati – bu 

yuksak  fazilatlarga  ega  bo’lgan  insonlar  jamiyatidir.  Fuqarolik  jamiyati  –  bu 

shunday ijtimoiy tuzumki, unda qonun ustuvorligi ta’minlanadi, inson huquqlari va 

erkinliklari  qaror  topadi,  siyosiy  partiyalar  va  institutlar,  mafkura  va  fikrlarning 

xilma-xilligi  ta’minlanadi,  insonga  uning  iqtisodiy,  siyosiy  va  madaniy  hayoti 

shakllarini  erkin  tanlash  kafolatlanadi,  fuqarolarning  o’zini  o’zi  boshqarish 

organlarining  mavqei  yuksak  bo’ladi.  Mamlakatning  har  bir  fuqarosi  fuqarolik 

institutlari  faoliyatlarida  keng  ishtirok  etadi  va  ular  orqali  siyosiy,  ijtimoiy, 

iqtisodiy,  ma’naviy  va  huquqiy  jihatdan  o’z  ehtiyojlarini  qondiradi.  Fuqarolik 

jamiyatida  davlat  va  uning  organlari  faoliyati  ustidan  fuqarolarning  jamoatchilik