Bitiruv malakaviy ishi mundarija kirish

4-rasm. Diskontlashtirish jarayoni¹⁹

Diskont stavkasi kapital bozoridagi uzoq muddatli ssudalar i ha t la a igan haqiqiy foiz stavkasidan kichik lishi kerak emas, deb hisoblanadi. U barcha holatlarda investitsiyalarning foydaliligini tavsiflashi va investorning z kapitalini boshqa joyga q i olishi mumkin lga foydani aks ettirishi lozim. Diskont stavkasi investorning zi uchun befoyda deb hisoblagan e r a yuqori lishi lozim.
Investor uchun, odatda, qaror qabul qilishning asosiy mezoni li , nafaqat, investiyalarning foydaliligi, shuningdek z a lag i i g muayyan foiz stavkasida qanchalik tez qaytishi ham hisoblanadi. Shuning uchun investorlar q ga a lag i i g qancha yillik foiz bilan necha yilda qaytarib olish imkoni mavjudligiga pr q qiziqadilar. Aks hollarda ular loyihani investitsiyalashni qat i rad etadilar.
Murakkab foizlardan foydalanib kelgusi qiymatni aniqlash formulasi quyidagi ri ishga ega:
^{FV = PV (1+k)n} , ( 1.1 )
Bu erda, FV – (future value) kelgusi qiymat; PV – (present value) joriy qiymat; k – investitsiyaning daromadlilik miqdori; n - davr soni.
Diskontlashning ikkinchi ri ishi li , pul qiymatining teskari hisoblanishi, a i kelgusida muayyansummani olish uchun bugun qanchainvestitsiyalash lozimligini aniqlash hisoblanadi. Bugun investitsiya qilingan a lag lar i g kelgusi qiymatini hisoblash jarayoni diskontlash deb nomlanuvchi moliyaviy hisoblanishlarning asosiy turining turli ri ishlari a biri hisoblanadi. Bunday yondashishning iqtisodiy a tig i xuddi kelgusida muayyan katta miqdordagi summaniolish imkoniyatiga ega lish uchun bugun biz t lashga tayyor lga shunday summani topishga urinishkabi tushuntirilishi mumkin. Diskontlashtirilgan qiymat – bu kelgusidagi kutilayotgan pul oqimlarining joriy qiymatidir.
Buni hisoblash formulasi (1.1) formulaga nisbatan mantiqan teskari hisoblanadi.

FVⁿ 1

^{PV } _n ^FV_{n n} ( 1.2 )
(1k) (1k)
Bu formulada (k) biz uchun investitsiyalashning xshash loyihasiga a lag kiritib, zi iz i, haqiqatda, ta i lashi iz mumkin lga daromad darajasini (foiz stavkasini) anglatadi.
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, investitsiya loyihalari samaradorligini baholashga q ilga talablar baholashning maxsus usullarini ishlab chiqish zarurligini keltirib chiqardi. Pul oqimini diskontlash usuli q ilga talablarga mos keluvchi yangi baholash usuli sifatida vujudga keldi. Diskontlash jarayoni pulning joriy va kelgusi qiymatini hisoblashga asoslanadi va bunda pul oqimini diskontlash zi i murakkab foizlarning teskari hisoblanish jarayoni sifatida namoyon etadi. Diskont stavkasi esa kapital bozoridagi uzoq muddatli ssudalar i ha t la a iga foiz stavkasidan kichik lishi kerak emas, deb hisoblanadi.
Investitsiya loyihasini amalga oshirishda kutilishi mumkin lga turli xil risklarni oldindan tahlil etish va aniqlash, ularni kamaytirish yoki bartaraf etish yuzasidan choralar rilishi lozim. Shuningdek, yuz berishi mumkin lga noaniqliklarni engillashtirish va zararlarni oldindan s e ti tarzda aniqlash bilan zahiralarni tashkil etish, resurslar va maxsulotlar bahosini t g ri aniqlagan holda loyihaning hayotiyligini ta i lash i ha choralar rish va kuzatib borish loyiha samaradorligini aniqlashda z ta siri i rsata i.