Bitiruv мalakaviy ishi мavzu: Sharqiy Turkistonda Xitoy mustamlakachiligi va uning oqibatlari.

 

---

6 
KIRISH 
 
Mavzuning dolzarbligi.
O’zbekiston davlat mustaqilligini qo’lga 
kiritgandan boshlab jamiyat hayotini barcha sohalarida tub o’zgarishlar yaqqol 
ko’zga tashlana boshlandi. Milliy tarix masalarini o’rganish sifat jihatidan yangi 
bosqichga ko’tarildi, shuningdek uning turli varaqlarini partiyaviy bosim va 
mafkuraviy qoliplarsiz obektiv o’rganish uchun imkoniyatlar ochildi.
 
Bizga ma’lumki tarix fani ijtimoiy, siyosiy, iqtisodiy va manaviy hayotning 
tahlilchisi sifatida jamiyat taraqqiyotining muhim tarmoqlaridan biri hisoblanadi. 
Shuning uchun ham O’zbekistonda mustaqllikning dastlabki kunlaridan tarixni 
o’rganishda muhim qadamlar qo’yildi. 1998 yil 26 iyunida O’zbekiston 
Respublikasi Prezidenti Islom Karimovning bir guruh tarixchi olimlar va ijodkor 
ziyolilar vakillari bilan o’tkazgan uchrashuvidan keyin tarixni o’rganishga bo’lgan 
etibor yanada kuchaydi. Ushbu uchrashuvda Prezidentimiz haqqoniy tarixni qayta 
tiklash borasidagi eng dolzarb masalalarni ko’rsatib berdi. Hech bir halq o’tmishini 
o’rganmay, o’zining zamon va makondagi o’rnini aniq belgilab olmasdan, nasl 
nasabini, kimligini bilmasdan turib rivojlanishi mumkin emasligini aytib, “Tarixiy 
xotirasiz kelajak yo’q” deya ta’kidlagan edi
1
. 
Shuningdek, ushbu uchrashuvda Islom Karimov davlatchilik tarixini 
o’rganish va qayta tiklash davlat siyosati darajasidagi muhim vazifalardan biri 
ekanligini quyidagicha bayon etgan. 
Ushbu ma’suliyatni to’liq his qilgan xolda tarixchi olimlar tomonidan bu 
sohada diqqatga sazovvor juda ko’p ishlar amalga oshirildi. Har bir davrda 
O’zbekiston hududida mavjud bo’lgan davlat tuzilmalarining tarixi o’rganilmoqda. 
XVIII asrda Markaziy Osiyoda katta hodisalar ro’y berdi. Bu yerda mavjud 
xonliklar o’rtasida nafaqat harbiy to’qnashuvlar bo’libgina qolmay, ular o’rtasida 
siyosiy diplomatik va savdo aloqalari ham bo’lgan. Bu paytda Xitoyda Manjur-Sin 
imperiyasini tuzgan Sinlar Markaziy Osiyodagi Xalxe (Mongoliya), Tibet va 
1
Kaримов И.A. Taрихий xотирасиз келажак йў
қ
// Биз келажагимизни ўз 
қ
ўлимиз билан 
қ
урамиз. Toм 7. - 
Toшкент: Ўзбекистон, 1993.- б-135. 

---

7 
hozirgi Shinjon-Uyg’ur avtonom rayonlarida yashovchi bir necha asrlik 
an’analariga ega xalqlar tarixini va u yerda mavjud hokimiyatni yo’q qildi. Bularga 
misol sifatida Sin imperiyasi tomonidan Sharqiy Turkiston yerlarini bosib olinishi 
va uning oqibatlarini keltirish o’rinlidir.