Bitiruv malakaviy ishi mavzu: “Boshoqli don massasini saqlash davrida bo’ladigan fiziologik jarayonlarni takomillashtirish”

 

IV IQTISODIY QISM 

URUG’LIK DONLARNING SIFAT KO’RSATKIChLARI VA 

ULARNI SAQLASh XUSUSIYaTLARI 

G’alla  ekinlarining  urug’lari  saqlashga  ancha  chidamli  hisoblanadi. 

Qishloq  xo’jaligini  sifatli  urug’  bilan  ta’minlashda  Uni  saqlash  muhim 

tadbirdir. Ekiladigan g’alla urug’lari uchun davlat standarti belgilangan. 

Birinchi va keyingi reproduksiya urug’lari nav tozaligiga ko’ra uchta 

darajaga  ajratiladi.  Urug’lik  ekilgan  maydonlardagi  urug’ning  nav  tozalngi 

ko’rsatmaga asosan aniqlanadi. 

Agar  urug’ning  nav  tozaligi  99,5%  bo’lsa,  ular  birinchi,  98  va  95  /

0

 

bo’lsa  ikkinchi  va  uchinchi  kategoriyaga  ajratiladi.  Elita  urug’larining  nav 

tozaligi 99,7% bo’lishn lozim. 

G’alla  ekinlari  urug’ining  sifat  ko’rsatkichlari  quyidagilardan  iborat: 

asosiy  urug’  miqdori  (tozaligi),  ifloslanganligi  va  unuvchanligi.  Mana  shu 

ko’rsatkichlarga qarab urug’lar turli klasslarga ajratiladi  

Urug’ning  muhim  amaliy  ahamiyatga  molik  sifat  ko’rsatkrgai 

unuvchanligi  hisoblanadi.  Urug’ning  ekish  me’yori  va  urug’  unuvchanligiga 

qarab        belgilanadi.        Ko’pgina  donlari  uchun  unuvchanlik  darajasi  klasslar 

bo’yicha  95,  92  va    qilingan.        Urug’lik  uchun  qabul  qilingan  standartlarda 

ifloslanganlik  me’yori ham berilgan. 

Bunda  1  kg  urug’da  boshqa  ekinlar  urug’i,  shu  jumladan  begona 

o’simliklar  urug’larining  soni  ham  hisobga  olinadi.  Standartda  kasallangan 

urug’lar miqdori ham hisobga olinadi. 

 

Бажарди 

Рахбар  

Сулаймонов И. 

Абулқосимов  

ЖЖДЖШ 

 

---

 

Urug’lik  donning  namligi  ham  standart  talablariga  javob  berishi 

kerak.  O’zbekistonda  don  urug’ining  namligi  barcha  klasslarda  14%  qabul 

qilingan. 

Maxsus jihozlashai urug’lnk don saqlaydigan davlat tashkilotlarida don 

sotishgacha  aniq  belgidangan  sharoitlarda  saklanib,  uning  unish  xususiyatini 

faqatgina saklashga erishibgina qolmasdan, balki birmuncha yaxshilanadi hamda 

ekishga tayyorlash jarayonlarini ham o’tkazish imkoniyatlariga ega bo’linadi. 

Urug’lik donlari saqlashda uning unuvchanligi bilan nav to-zaligiga e’tibor 

berish talab etiladi. Bu donlar qayerda saqlanishidan qat’iy nazar, ya’ni fermer 

xo’jaliklarida yoki davlat don saqlaydigan tashkilotlaridami shu ko’rsatkichlarni 

davlat standarti  talabiga to’liq javob beradigan darajada saqlash imkoniyatini 

yaratish  lozim. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Бажарди 

Рахбар  

Сулаймонов И. 

Абулқосимов  

ЖЖДЖШ 

 

---