Битирув малакавий иши

jamiyatlari  va  aksiyadorlarning  huquqlarini  himoya  qilish  to„g„risida”gi  

qonuniga  binoan  O„zbеkiston  milliy  korporativ  boshqaruv  modеli  tuzilmasi 

quyidagi rasmda  izohlanadi. (1.1-chizma). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1.1-chizma. O„zbеkiston milliy korporativ boshqaruv modеli tuzilmasi 

 

---

14

 

 

 ―Aksiyadorlik  jamiyatlari  va  aksiyadorlarning  huquqlarini    himoya  qilish 

to‗g‗risida‖gi  qonunida ko‗rsatilganidеk, aksiyadorlik jamiyatlarining  korporativ 

boshqaruv organlariga quyidagilar kiradi: 

- Aksiyadorlar umumiy yig„ilishi; 

- Kuzatuv kеngashi (Dirеktorlar kеngashi);  

- Ijroiya organi. 

Aksiyadorlarning umumiy yig‗ilishi jamiyatni boshqarishning oliy organidir. 

Jamiyat  har  yili  aksiyadorlarning  umumiy  yig‗ilishini  (aksiyadorlarning 

umumiy hisobot yig‗ilishini) o‗tkazishi shart. 

Zamonaviy  rivojlangan  mamlakatlarda  asosiy  shaxslar  (aksiyadorlar, 

menejerlar,  direktorlar,    kreditorlar,    xodimlar,  mol  yetkazib  beruvchilar, 

xaridorlar,  davlat  boshqaruv  organlari  xodimlari,  mahalliy  aholi,  jamoat 

tashkilotlari  va  harakatlari  a‘zolari)  o‗rtasidagi  munosabatlar  tizimining  asoslari 

aniq  belgilab  olingan.  Bunday  tizim  korporatsiyalarning  uchta  asosiy  vazifalarni 

yechish  uchun  tuziladi:  uning  maksimal  samaradorligini  ta‘minlash, 

investitsiyalarni jalb etish, yuridik va ijtimoiy majburiyatlarni bajarish. 

Chet  el  ilmiy  va  uslubiy  adabiyotlarida  «korporativ  boshqaruv» 

tushunchasining ko‗plab ta'riflari keltirilgan bo‗lib, korporativ boshqaruv – asosiy 

manfaatdor  shaxslarning  kompaniyani  samarali  boshqarishni  tashkil  etishdagi 

manfaatlari  birlashtiriladigan  tashkiliy,  huquqiy  va  iqtisodiy  chora-tadbirlar 

majmuidir deyiladi. 

Korporativ  boshqaruv  tizimi  –  ko‗plab  tarkibiy,  o‗zaro  bog‗liq  qismlarni 

o‗z  ichiga  oluvchi  murakkab,  dinamik  rivojlanadigan  mexanizmdir.  Bunday 

qismlar  jumlasiga  qonunchilik,  qonun  osti  hujjatlari  hamda  korporatsiyalar 

faoliyatini  ta'minlash  va  mulkdorlar,  boshqaruvchilar  va  kreditorlar  tomonidan 

ularni  nazorat  qilishning  ichki  mexanizmi  hisoblangan  korporatsiyalarning  ichki 

me'yoriy  hujjatlari  yordamida  qonunchilik  va  qonunosti  hujjatlarini  amalga 

oshirish tizimi kiradi. 

---

15

 

 

 Qo‗llaniladigan nazariy vositalardan qat'i nazar, korporativ boshqaruvning 

asosiy  vazifasi  korporativ  munosabatlar  ishtirokchilari  ma'lum  doirasini  yollanma 

menejerlarniig samarasiz faoliyatidan himoyalashdan iboratdir. 

―Korporativ boshqaruv‖ tushunchasining deyarli barcha ta'riflari quyidagi 

nazariy qoidalarga asoslangan: