Битираётган мутахассисларни тайёрлашнинг сифатига қўйиладиган талабларнинг кескин ошиб кетгани, мураккаб масалаларни ечишга фанлараро ёндашувнинг зарурияти

Shaxsiy  kompyuterlar.  Shaxsiy  kompyuterlarning  ikki  xili  mavjud: 
bular  –  statsionar,  ya’ni  bir  joyda  turadigan  (rus  tilida  –  настольные 
компьютеры)  va  ko‘tarib  olib  yursa  bo‘ladigan,  portativ  kompyuterlar, 
ya’ni  noutbuklardir.  Noutbuklar,  statsionar  kompyuterlardan,  o‘zlarining 
kichik  o‘lchamlari  bilangina  farqlanadilar.  Noutbuklarda  ham,  statsionar 
kompyuterlarda  ishlatilishi  mumkin  bo‘lgan  dasturiy  vositalardan 
foydalaniladi. 
Hozirgi paytda ikkala xildagi shaxsiy kompyuterlar tarkibi - bir necha 
gigabit  xajmga  ega  tezkor  xotira,  bir  necha  yuz  gigabit  hajmga  ega  qattiq 
diskli  tashqi  xotira,  CD-ROM/DVD  qurilmalari,  modem,  tovush  kartasi, 
tarmoq  interfeysi,  yuqori  tiniqlikdagi  monitor  va  boshqa  tashqi 
qurilmalardan  iboratdir.  Ushbu  shaxsiy  kompyuterlarda  imkoniyatlari 
kengaytirilishi va ular bilan ishlashda juda ko‘p turli dasturiy vositalardan 
foydalanilishi  mumkin  bo‘lgan,  operatsion  tizimlar  o‘rnatilgan  bo‘ladi. 
Ba’zi  mutaxassislar  Intel  protsessorlari  o‘rnatilgan  kompyuterlarni  - 
shaxsiy kompyuterlar deb ataydilar. Bu bilan ular shaxsiy kompyuterlarni, 
yuqori  unumdorlikka  ega  RISC    protsessorlariga  mansub,  Sun 
UltraSPARC  kabi  protsessorlar  o‘rnatilgan  «ishchi  stansiyalardan»  farq 

---

17 
 
qilishini  ta’kidlashmoqchi  bo‘lishadi.  Aslida  esa  ushbu  xildagi 
kompyuterlar orasidagi farq unchalik katta emasdir. 
Har  qanday  shaxsiy  kompyuterning  asosiy  tashkil  etuvchisi  bo‘lib  – 
tarkibida  protsessor,  xotira  va  ma’lumotlarni  kiritish-chiqarish  modullari, 
klaviatura  va  sichqoncha,  disk  yurituvchi  qurilma,  tarmoq  platasi  va 
boshqa tashqi qurilmalar interfeyslari, hamda qo‘shimcha platalar o‘rnatish 
uchun  mo‘ljallangan  ulanish  nuqtalariga  ega  bo‘lgan  asosiy  bosma  plata 
hisoblanadi  [15].  1.9-rasmda  ana  shunday  bosma  platalardan  biri 
keltirilgan. 
 
 
 
1.9-rasm. Sрaxsiy kompyuterning asosiy bosma platasi. 
 
Serverlar.  Unumdorligi  yuqori  bo‘lgan  shaxsiy  kompyuterlar  va 
ishchi  stansiyalar  -  odatda    bir  korxona  chegarasida  ishlaydigan  lokal 
kompyuter  tarmoqlarda,  hamda  Internet  tarmog‘ida  -  tarmoq  serverlari 
sifatida  ishlatiladilar.  Bunday  kompyuterlar,  ya’ni  serverlar  –  bitta 
protsessorli  va  ko‘p  protsessorli  konfiguratsiyalarga  ega  bo‘lishlari 
mumkin.  Ushbu  xildagi  kompyuter  tizimlarida,  odatda  umumiy  hajmi  bir 

---

18 
 
necha  gigabaytlarni  tashkil  qiladigan  tezkor  xotira  modullari,  yuzlab 
gigibaytli xotiraga ega bo‘lgan qattiq disklar va yuqori tezliklarda ishlovchi 
interfeyslar  o‘rnatilgan  bo‘ladi.  Ba’zi  serverlar  sekundiga  bir  necha  ming 
tranzaksiyalarni ishlash imkoniyatlariga ega bo‘ladilar. 
Arxitektura  nuqtai  nazaridan  bitta  protsessorli  server,  shaxsiy 
kompyuterdan  unchalik  farq  qilmaydi.  U  shaxsiy  kompyuterga  nisbatan 
tezroq  ishlaydi,  kattaroq  joyni  egallaydi,  nisbatan  kattaroq  diskli  xotiraga 
va ancha tez ishlaydigan tarmoq interfeyslariga ega bo‘ladi. Serverlar ham, 
shaxsiy kompyuterlar uchun ishlab chiqarilgan operatsion tizimlar asosida 
boshqariladi, odatda bu UNIX, Windows va Linux operatsion tizimlarining 
turli xil versiyalari bo‘ladi.