Битираётган мутахассисларни тайёрлашнинг сифатига қўйиладиган талабларнинг кескин ошиб кетгани, мураккаб масалаларни ечишга фанлараро ёндашувнинг зарурияти

To‘rtinchi va beshinchi sathlar 
– dasturchilar uchun ishlab 
chiqilgan quyi va yuqori sath tillaridan iboratdir. To‘rtinchi sath - turli xil 
protsessorlar uchun ishlab chiqilgan turli xil 
assembler tillaridan
iborat 
bo‘ladi. Beshinchi sath esa amaliy dasturchilar uchun mo‘ljallangan yuqori 
sath tillari - 
C, C++, Java
kabi tillardan tashkil topgan bo‘ladi. 
Kompyuter tuzilishini ko‘p sathli ko‘rinishda ifodalanishi va 
sathlarga oid muhokamalarni shu erda to‘xtatib, kompyuter arxitekturasini 
o‘rganishda muhim hisoblangan ba’zi bir xulosalarni keltirib o‘tamiz. 
SHunday qilib, hozirgi kompyuterlar bir-nechta sathlarning ierarxik 
tuzilishi shaklida loyihalanadi va ishlab chiqariladi. Har bir sath turli xil 
ob’ektlarning va amallarning ma’lum bir abstraksiyasini, ya’ni ma’lum 
darajadagi ko‘rinishini ifoda etadi. Kompyuterlar tuzilishini bunday 

---

12 
o‘rganish bilan biz, murakkab bo‘lgan jihatlarni tushunish uchun, nisbatan 
soddaroq ko‘rinishda ifodalash va tushunish imkoniyatiga ega bo‘lamiz. 
Yuqorida keltirilgan har bir sathga tegishli bo‘lgan ma’lumotlar, 
amallar va tavsiflar xillarining to‘plami 
arxitektura
deb ataladi. 
Arxitektura
- kompyuterni qanday dasturlanishi, ishlanishi va ishlatilishi kabi 
jihatlariga bog‘liq 
tushuncha 
hisoblanadi. Masalan, biron-bir dasturni 
yozish va ishlatish uchun zarur bo‘ladigan xotiraning xajmi haqidagi 
ma’lumot - bu arxitekturaning bir qismidir. Ushbu xotiraning qanday ishlab 
chiqilganligi, ya’ni unda qo‘llanilgan texnologiya esa arxitekturaning bir 
qismi hisoblanmaydi. 
Kompyuterning yoki kompyuter tizimining 
dasturiy elementlarini 
loyihalash usullarini 
o‘rganish bilan biz, 
kompyuter arxitekturasini