Biror bir masalani yechishning chiziqli bo’lgan algoritmiga dastur tuzishda algoritmdagi keltirilgan ketma-ketliklar asosida operatorlar yoziladi

Protseduralarni e’lon qilish dasturning bosh qismida keltiriladi va u quyidagicha boshlanadi.

Procedure

();
M: Procedure AB (x,y);
Formal parametrlarni shu protsedura bosh qismida yoki sarlavhada e’lon qilish mumkin.
M. Procedure AB (x,y: Real);
Har qanday protsedurani kichik bir dastur deb qarash mumkin. Protsedura ham dasturga o’xshab bosh va asosiy qismlardan toshkil topadi. Bosh qismda protsedura nomi va uning parametrlari e’lon qilinadi. Asosiy qism operatorlar ketma-ketligidan tashkil topgan bo’lib, ular Begin - End ichiga olinadi. Protsedura nomi foydalanuvchi tamonidan beriladi.

Misol.

Procedure Dr(Var x,h1,h2,z1,z2 : Real);

Var h,z: Real;

Begin

h:=h1/z1+h2/z2;

z:=z1/z2;

x:=(h+z)/2;

End;
Bu protsedurada h1,z1,h2,z2 parametrlar qiymati protseduraga murojat qilinganda aniqlangan bo’lishi kerak. Natijani esa x- parametr uzatadi. h va z o’zgaruvchilar ichki o’zgaruvchilardir. Bu protseduraga dasturdan quyidagicha murojaat qilinadi.
Dr(x,h1,h2,z1,z2);
Protseduraga murojaat qilinganda mos parametrlar qiymati bir biriga uzatiladi. Beriladigan formal va faktik parametrlar soni teng va ular turlari bir xil bo’lishi shart. Lekin parametrlar nomlari har xil bo’lishi mumkin.
Funksiyalardan foydalanish va ularni tashkil qilish xuddi protsedura kabi bo’lib, ularni e’lon qilish dasturning bosh qismida keltiriladi va u quyidagicha boshlanadi:

Function ():;

M. Function Min (x,y:Real): Real;
Funksiya nomi foydalanuvchi tamonidan beriladi. Funksiyaga murojaat qilish uning nomi orqali beriladi.
Funksiya ham protseduraga o’xshab bosh va asosiy qismlardan toshkil topadi. Funksiyaning protseduradan farqi, unga murojat qilinganda natija faqat bitta bo’lib, u shu funksiya nomiga uzatiladi.

Misol 1. Јuyidagi hisoblashni funksiyani ishlatgan holda dastursini tuzing.

.

Program Kol;

Var ncm,n,m,l: Integer;

Function Fact (k: Integer): Integer;

Var P,i: Integer;

Begin

P:=1;

For i:=1 to k do P:=P*I;

Fact:=P;

End;

Begin

Read(n,m); l:=n-m;

ncm:=Fact(n)/Fact(m)/Fact(l);

Write(‘ncm=’,ncm);

End.
Misol 2. Quyidagi hisoblashni protsedurani ishlatgan holda dastursini tuzing.

.

Program Fun1;

Var a,b,z,c,d,t1,t2,t3: Real;

Procedure Th(Var x,r: Real);

Var c: Real;

Begin

c:=exp(2.0*x);

r:=(c-1)/(c+1);

End;

Begin

Read(a,b); th(a,t1);

c:=a-b; th(c,t2);

d:=Sqr(a)-Sqr(b); th(d,t3);

z:=(t1+Sqr(t2))/Sqr(t3);

Write(‘z=’,z:10:3);

End.
Oldindan e’lon qilish