{birinchi qism



Download 20,27 Mb.
bet9/15
Sana25.02.2022
Hajmi20,27 Mb.
#293287
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   15
Bog'liq
himiya uqish kitobi22

I. А. MОRОZОVI
XIMIYANING DАSTLАBKI ^АDАMLАRI
Tаrixd bilаn muъjizаlаriki sizgа suzlаb bermоdchi bоltа­nii fаn dаdimiy buliSHi bilаn. bir dаtоrdа judа yangi dаmdir. Fizikа vа аstrоnоmiya siigаri, bu fаn dаm utmiSH аsrlаrdа yuzаgа kelgаi. UygоniSH dаvrining аlximiklаri ximiyani vа u vаdtdа ximiya bilаn chаmbаrchаs bоglаngаn sedrgаrlik usullа- ri dаmdа аlximiyani аfsоnаviy Аtlаntidа, yaъni оdаmzоd guyo-i SH pаydо bulib kelаyotgаndа Аtlаntikа оKeаni urtаsidа bul-
n vа uzidаgi ^аmmа jоn zоti bilаn suv tubygа chukib. ketg'аn? .iъаdа pаydо bulgаn deb xаyol kilаr edi.
Ulаrning fikrichа, metаllаrni оltin vа kumuSHgа аylаnti- ||tsSH uchun, ^аlоkаtgа uchrаgаn uSHа mаmlаkаt ibоdаtxоnаlаridа '■irinchi mаrtа yul-yuri^ izlаy bоSHlаgаnlаr. USHа dаvrning . mddа xristiаn оlimlаridаn bаъzilаri tаvrоt аfsоnаlаridа tyagа оlinаdigаn Mоmо^аvоning eri Оdаmаtо ^аm sunъiy оltin eSHyorlаSHgа tsizit;kаn, deb tugridаn-tugri gаpirdi- Unchа tаdvо- (оr bulmаgаn bоiSHа kiSHilаr ximiyani 42 tа аfsоnаviy ilmiy- trаktаt yozgаn dаdimgi misr оlimi Uch kаrrа Ulug Germes (13 vа 14-rаsmlаr) kаSHf etgаn deb dаъvо tsildi.
Metаllаrni bir-birigа kuSHib suyultirilgаndа rаngi, yaIl- tirоguSHgi vа bоtSHа fizik xоssаlаrining gаlаti bulib uzgаri- SHi utgаi zаmоnlаrdаyo^ dаdimgi xаldeylаr, misrliklаr, >rSH#lаr,xitоylаr vа greklаrni metаllаr mаъlum nisbаtdа bir- birigа tsuSHib eritilsа, ulаrdаn eng nоdir vа ^immаtbаt^о metаl­lаrni оliSH mumkin dyogаn fikrgа оlib keliSHi kerаk edi vа SHundаy ^аm buldi. Mаsаlаn, mis vа kаlаyining оltinsimоn: brоnzа ^оsil ^iluvchi g;оtiSHmаsi,- uni birinchi mаrtа kаSHf et­gаn kiSHini mu^аrrаr, k;аltis xаtоgа оlib keliSHi kerаk edi. Dаdimgi kiSHilаrdа sоliSHtirmа оgirlnkni аnSHulаSH uchun аnSHu tаrоzilаr 5^аm, оltingа uxSHаgаn ^аr t^аndаy dоtiSHmаni аsl оl- tindаn dаrrоv аjrаtib berаdigаn zаmоnаviy аnаlitik ximiya vоsitаlаri >^аm fiyi^ edi-dа, аxir. Оltingа uxSHаb tоvlаnаdigаn vа metаllik xоssаlаrigа egа bulgаn. ^аr nаrsа xuddi ximiya vа fizikа bilаn nоtаniSH оdаmlаrning kupchiligi singаri ulаrgа Ааm uSHа kimmаtbа^о mоddаdek bulib kurinаrdi. Uzоtsdаn misоl аxtаrmаy, bir nаrsаni аytib utsаm, kifоya. SHlisselьburg tsаlъ- аsidа tsаmаlib yotаr ekаnmаn,- meni ^uri^lаb turgаn jаndаrm оfitserlаri temir kоlchedаnining оltinsimоn kristаllаri bilаn ^оplаngаn gneys b^/lаklаrini nechа mаrtаlаb mengа оlib kelgаn vа SHu minerаlning оltin-оltinmаsligini bilib beriSHimni tа- 'lаb tsilgаn edi. Bu minerаlni ulаr Lаdоgа kuli аtrоfidа >^аr er-^аr erdаn tоpаr edi.
Turt tsismchа misni bir kiem t;аlаyi bilаn Murаdа eritib, 1^izil mis ^аmdа о^ g^аlаyi urnigа uSHа vаtuglаrdа ^ech kim оl- tindаn fаrk; g^ilа оlmаydigаn sаrgiSH metаllik, mоddаni kutil- mаgаndа xоsil kilgаn аlximikning uis-tuygulаrini kuz оldigа kyoltiriSHingiz mumkin. U, nechоglik tsuvоnib, SHu nоdir metаll-
ni sunъiy yul bilаn tаyyorlаSH usulini tоpdim, deb xаyol tsil- gаnikin! /
Tаrix zujjаtlаrini titkilаmаsdаn, dаdimgi оdаmnSH/g sоd- dа psixоlоgiyasi tugrisidа аnchаySHG fikr yuritiSH bilFn zаm uning keyingi zаymа zаrаkаt vа tuygulаrini, guyo uz kuzimiz bilаn yaSHirinchа kurib turgаndek аniz tаsаvvur etiSHimiz mum-



Download 20,27 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   15




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish