Birhadlarni ko‘paytirish

BIRHADLARNI  KO‘PAYTIRISH

 

Quyidagi masalani yechaylik.

 ma s a l a . To‘g‘ri burchakli parallelepipedning hajmi V=abc formula bo‘yicha hisoblanadi, bu yerda a – parallelepipedning bo‘yi, b – eni va c – balandligi. Agar shu parallelepipedning bo‘yini 5 marta, enini 2n marta, balandligini 3n marta uzaytirilsa, yangi parallelepipedning hajmi qanday bo‘ladi?

 Yangi parallelepipedning o‘lchamlarini topamiz: bo‘yi 5a, eni 2nb, balandligi 3nc.

Bu holda uning hajmi V₁= ga teng.  (5a)(2nb)(3nc)ifoda quyidagi uchta birhadning ko‘paytmasidir:5a,2 nb,3nc.Sonlarni ko‘paytirish qoidalariga ko‘ra bundaytenglikni yozish mumkin:



Birhadlarni ko‘paytirish natijasida yana birhad hosil bo‘ladi va uni standart shaklda yozib, soddalashtirish lozim, Masalan:



Ikki yoki bir nechta bir xil birhadlarning ko‘paytmasini, ya’ni birhadning darajasini qaraymiz, masalan:   Bu birhad 5, a³b²c  ko‘paytuvchilarning  ko‘paytmasi bo’lgani uchun ko‘paytmani darajaga ko‘tarish xossasiga ko‘ra:

(3a²b³c)²=5²(a³)²(b²)²c²=25a⁶b⁴c².

Xuddi shu kabi:

(2pq²)³=2³p³(q²)³=8p³q⁶.

Birhadni natural ko‘rsatkichli darajaga ko‘tarish natijasida yana birhad hosil bo’ladi.

REFERAT

Mavzu: BIRHADLARNI KO‘PAYTIRISH

Bajardi: To’ychiyeva Ra’no