Bir gen allellarining o‘zaro ta’sirida belgilarning irsiylanishi

Bir gen allellarining o‘zaro ta’sirida belgilarning irsiylanishi.

Yo’ldoshev K.R

Reja

• Noallel genlarning o‘zaro ta’sirida belgilarning irsiylanish qonuniyatlari.
• To‘liq dominantlik holati.
• To‘liqsiz (chala) dominantlik. Kodominantlik holati.

Organizm genotipi m a’lum tartibda o‘zaro bir-biriga ta ’sir ko‘rsatuvchi genlar sistemasidir.

• Organizm genotipi m a’lum tartibda o‘zaro bir-biriga ta ’sir ko‘rsatuvchi genlar sistemasidir.
• Genlarning asosan ikki xil o‘zaro ta ’siri tafovut etiladi:

Allel genlarning o‘zaro ta ’siri

Allelmas genlarning o‘zaro ta ’siri.

Allel genlarning o‘zaro ta ’siri:

to ‘liqmas dominantlik

o ‘ta dominantlik

retsessivlik

dominantlik

kodominantlik

k o ‘p allellik

Allelmas genlarning o‘zaro ta ’siri

epistaz

polimeriya

komplementarlik

Dominantlik

• Belgi gomozigotalarda (AA),geterozigotalarda (Aa) kam yuzaga chiqadi.

To‘liqmas dominantlik yoki oraliq dominantlik.

Organizm geterozigota holatida bo‘lganida retsessiv gen dominant genning to ‘liq namoyon bo‘lishiga yo‘l qo‘ymaydi. Natijada, fenotip oraliq xususiyatiga ega bo‘lib qoladi. Masalan, odamda ko‘z soqqasining normal rivojlanishi dominant gen (A), rivojlanmasligini retsessiv gen (a) nazorat qiladi. Geterozigota holatida (Aa) chala dominantlik natijasida ko‘z soqqasi kichik bo‘ladi.

Retsessivlik.

• Belgi faqat gomozigotalarda (aa) yuzaga chiqadi.

O ‘ta dominantlik

• Geterozigota holatida (Aa) dominant genning ta’siri kuchliroq namoyon bo‘ladi.

Kodominantlik.

• Geterozigota holatida har ikkala gen biribiridan mustaqil ravishda o‘z ta’sirini yuzaga chiqaradi. Bu usulda odamda IV qon guruxi aniqlanadi (IAIB).

K o‘p allellik

• Ko‘pincha genlar ikkitadan ko‘proq allellarga ega bo‘lishi mumkin. Bu holat ko‘p allellik deb ataladi.

Bunga tipik misol quyonlar rangini aniqlovchi allellardir: C allel boshqa allellardan dominantlik qiladi, terining qora rangini belgilaydi. Ch — oyoq panjalari, dum, quloq, burunning qora rangligini belgilaydi (ximolay rangi), cch — shinshilla rangini, c — albinizmni belgilaydi Ularning bir-biriga ta’sirini sifatida ifodalash mumkin. C > ch > cch > c Ko‘p allellikka boshqa misol qilib qon guruhlari allellarini keltirish mumkin. Odamdagi O, A, V, AV qon guruhlarini IO, IA, IB allellarning o‘zaro ta’siri belgilaydi. Quyonlarda ko‘p allellik genlarning irsiylanishi.

• Bunga tipik misol quyonlar rangini aniqlovchi allellardir: C allel boshqa allellardan dominantlik qiladi, terining qora rangini belgilaydi. Ch — oyoq panjalari, dum, quloq, burunning qora rangligini belgilaydi (ximolay rangi), cch — shinshilla rangini, c — albinizmni belgilaydi Ularning bir-biriga ta’sirini sifatida ifodalash mumkin. C > ch > cch > c Ko‘p allellikka boshqa misol qilib qon guruhlari allellarini keltirish mumkin. Odamdagi O, A, V, AV qon guruhlarini IO, IA, IB allellarning o‘zaro ta’siri belgilaydi. Quyonlarda ko‘p allellik genlarning irsiylanishi.

E’tiboringiz uchun rahmat