Bir cho’michli ekskavator bilan xandaq qazish texnologiyasi

kapital xarajatlar
ham aniqlanadi (10): 
,
(10) 
bunda, 
B
in
-tanlangan ekskavatorning hisobiy-inventar bohosi (2-jadvaldan olinadi); 
t
yil
-
ekskavatorlar uchun bir yil davomida ishlatilish me’yoriy smenalar soni. Bu son kovshining 
sig’imi 0.65 m
3
gacha bo’lgan ekskavatorlar uchun 350, sig’imi 0.65 m
3
dan ortiq 
bo’lganlari uchun 300 smena deb qabul qilingan. 
Aniqlangan hisobiy ko’rsatkichlardan kelib chiqib, har bir ekskavator tomonidan 1 
m
3
tuproqni qazib ishlov byerishda sarflangan 
yalpi solishtirma xarajatlar
aniqlanadi va 
xulosa qilinadi (11): 
, UZS/m
3
(11) 
bunda,
B
– xarajatlar bahosi (7); 
K
– capital xarajatlar (10); 
E
-kapital xarajatlar uchun 
me’yoriy samaradorlik koeffisiyenti, 0.15 qabul qilinadi. 
Hisoblashlar natijasida aniqlangan 
yalpi solishtirma xarajatlar
miqdori kichik 
bo’lgan ekskavator iqtisodiy samarador deb baholanib, amalda qo’llash uchun tavsiya 
etiladi.

---

Shu jumladan kotlovanni qazishdan hosil bo’lgan ortiqcha yer-tuproq massasini 
tashib ketish uchun, ekskavatorlarga komplekt sifatida avtosamosval masinalari ham 
tanlanadi. Quyida keltirilgan jadvallardan avtosamosvallarning rusumi va yuk ko’tarish 
quvvatini tanlash tavsiya etiladi 4-jadval. 
Avtoulov samosvallarni tanlash 4-jadvali: 
Misol tariqasida topshiriqda keltirilgan, variant misolida hisob amallarini bajaramiz, 
hisob amallarni jadval ko’rinshida bajarish ancha qulay bo’ladui (5 jadvalga qarang): 
6-jadval 
t/b N Korsatkichlarning nomlanishi 
I variant 
II variant 
1 
Rusumi (markasi) 
Э-801 
ЭO-6111 
2 
Er qazish organinig sig’imi, m3 
1.25 
1.6 
3 
Ish bajarishga sarflanuvchi vaqt me’yori, mash-soat: 
a)
Har 1000 m
3
uchun avtoulovga ortish,
b)
1000 m
3 
uchun yon tomonga otish