Bipolyar tranzistorlarning ishlash prinsipi

Eng mayda zarrachalarga misollar.
Moddaning xossalarini o’zida saqlaydigan uning eng mayda zarrachasi molekula deyiladi. Fizikaviy hodisalar paytida modda molekulasi o’z xossalarini saqlab qoladi, chunki u boshqa moddaga aylanmaydi. Atom – moddalarning kimyoviy jihatdan bo’linmaydigan va barcha kimyoviy xossalarini o’zida saqlaydigan kimyoviy elementning eng mayda zarrachasidir. Atom (qadimgi yunoncha: ἄτομος – atomos – boʻlinmas) – kimyoviy elementning barcha xossalarini oʻzida mujassamlashtirgan eng kichik zarrasi. Dastlabki "boʻlinmas" nomini olgan bu zarraning ichki tuzi-lishi anchagina murakkab. A. musbat za-ryadlangan negiz (yadro) va yadro atrofida harakatlanuvchi elektronlardan tash-kil topgan. A. markazida barcha massasi jamlangan musbat zaryadlangan negiz (yadro) joylashgan; atrofida oʻlchovlari (~ 10~8 sm) A. oʻlchovlarini ifodalay-digan elektron qobiklarini hosil qiluvchi elektronlar harakat qiladi. A. yadrosi protonlar va neytronlardan tashkil topgan. A.dagi elektronlar soni yadrodagi protonlar soniga teng (A.dagi barcha elektronlar zaryadi yadro zaryadiga teng), protonlar soni elementning dav-riy tizimidagi tartib raqamiga teng. A. elektronlarni tutib olib yoki berib, manfiy yoki musbat zaryadlangan ionlarga aylanadi. A.ning kimyoviy xossalari asosan tashqi qobikdagi elektronlar soni bilan aniqlanadi; kimyoviy qoʻshilib, A.lar molekulalar hosil qiladi.
Ikki nuqtaviy zaryadlar orasidagi mexanik ta’sir kuchi qanday yuz beradi?
O‘lchamlari ular orasidagi masofaga nisbatan kichik bo‘lgan zaryadlangan jismlar nuqtaviy zaryadlar deb ataladi. gan jismlar nuqtaviy zaryadlar deb ataladi. Ikkita nuqtaviy zaryadning o‘zaro ta’sir qonunini 1785- yilda fransuz fizigi Sh.Kulon tajribada aniqladi, shuning uchun bu qonun Kulon qonuni deb ataladi. Bu qonunni Kulon buralma tarozi yordamida o‘tkazgan o‘lchashlari asosida ochgan. Buralma tarozining tuzilishi quyidagicha: katta silindrik shisha idish ichida ingichka elastik simga A shisha shayin osilgan. Shayinning bir uchiga a metall sharcha, ikkinchi 5- rasm. uchiga c posangi mahkamlangan. Metall sterjenga mahkamlangan yana bir b metall sharcha tarozining qopqog‘iga qimirlamaydigan qilib o‘rnatilgan. Metall sharchalarga tashqaridan elektr zaryadlari berish mumkin. Buralma tarozi zaryadlangan sharchalar orasidagi o‘zaro ta’sir kuchining zaryadlar kattaligiga va ular orasidagi masofaga bog‘liqligini o‘rganishga imkon beradi. Kulon sharchalardan birining zaryadini 2, 4 va hokazo karrali marta o‘zgartirishning oddiy usulini topdi, buning uchun u zaryadlangan sharchani zaryadlanmagan xuddi shunday boshqa sharchaga uladi. Bunda zaryad sharchalarda teng taqsimlanib, natijada tekshirilayotgan zaryad kattaligi 2 marta kamaygan va kuchning bu zaryadga mos yangi qiymati tajribada topilgan. Shu kabi zaryadlar orasidagi masofani o‘zgartirilganda ham unga bog‘liq holda ta’sir etuvchi kuchning qiymati o‘zgargan.