Bipolyar tranzistorlarning ishlash prinsipi

Maydoniy tranzistor qanday rejimlarda ishlashi mumkin ?
Elektrod toklari asosiy zaryad tashuvchilam ing kristall hajm idagi e le k tr m ay d o n t a ’sirida d re y f h a ra k atlan ish ig a aso slan g an uch elektrodli, kuchlanish bilan boshqariladigan yarim o'tkazgich asbob maydoniy tranzistor (M T) deyiladi. M Tlarda tok hosil b o ‘lishida faqat b ir turli — asosiy zaryad tashuvchilar (elektronlar yoki kovaklar) qatnashgani sababli ular b a’zan unipolyar tranzistorlar deb ataladi. M T lard a, B Tlardagi kabi tezkorlikka ta ’sir etuvchi injeksiya va ekstraksiya natijasida noasosiy zaryad tashuvchilam ing to 'p lan ish jarayonlari mavjud emas. M T larda to k b o 'y lam a elek tr m aydon ta ’sirida erkin zaryad tashuvchilam ing dreyf harakati tufayli hosil b o ‘ladi. Tok hosil qiluvchi o ‘tkazgich qatlam kanal deb ataladi va u n — kanalli va p — kanalli b o ‘lishi m um kin. Kanal chekkalariga elektrodlar o ‘rnatilgan b o ‘lib, ularning biri istok, ikkinchisi esa stok deb ataladi. E lektrodlardan qay biri istok, qaysinisi stok deb olinishining aham iyati yo‘q. Z aryad tashuvchilar qaysi elektroddan kanalga oqsa, o ‘sha elektrod istok deb, zaryad tashuvchilarni kanaldan o ‘ziga qabul qiluvchi elektrod esa stok deb belgilanadi. U chinchi elektrod — zatvor yordam ida kanaldagi tok qiym ati ko‘ndalang elektr m aydon bilan boshqariladi.
Tuzilm asi va kanal sohasi o ‘tkazuvchanligini boshqarish usuliga ko‘ra M T lam ing bir-biridan farqlanuvchi uchta turi bor.
1. Zatvori izolatsiyalangan MTlarda m etall zatvor va kanal orasida yupqa dielektrik qatlam mavjud. Bunday M T m etall — dielektrik — yarim o'tkazgich (M D Y ) tuzilm aga egaligi sababli M D Y — tranzistor deb ham ataladi.
2. Shottki barerli MTlarda metall bilan yarim o‘tkazgichning bevosita k o n ta k ti zatv o r sifatida ishlatiladi. Ish ch i rejim d a to ‘g ‘rilo v ch i kontaktga teskari siljituvchi kuchlanish beriladi.
3. p —n oltish bilan boshqariluvchi M llarda zatvor sifatida kano ‘tk a z u v c h a n lig ig a n is b a ta n te s k a r i o 'tk a z u v c h a n lik k a eg a y arim o‘tkazgichdan foydalaniladi. N atijada ular orasida p~n o ‘tish hosil b o ‘lib, ishchi rejim da ushbu p —n o ‘tish teskari siljitiladi.