Biotexnologiya kafedrasi


b) Nuqta harakatining koordinatalar usuli



Download 474 Kb.
bet4/7
Sana21.04.2022
Hajmi474 Kb.
#571222
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
K-1

b) Nuqta harakatining koordinatalar usuli
Harakatdagi M nuqtaning Dekart koordinatalar sistemamsidagi koordinatalarini x,u,z bilan belgilaylik. Nuqta harakatlanganda vaqt o‘tishi bilan uning koordinatalari o‘zgara boradi, ya’ni X, Y, Z koordinatalar vaqtning bir qiymatli funksiyasidan iborat bo‘ladi:
(4)
Bu tenglamalar yordamida nuqtaning istalgan paytdagi vaziyatini aniqlash mumkin. (4) tenglamalar nuqta traektoriyasining parametrik tenglamalari bo‘lib, nuqtannig koordinatalar usulidagi harakat tenglamalari deyiladi. M nuqtaning O koordinatalar boshiga nisbatan radius-vektorini ch, uzunligi birga teng va bir-biriga perpendikulyar bo‘lgan birlik vektorlarni i,j,k deb belgilasak, (5)
O‘rinli bo‘ladi. (5) tenglama nuqta harakatining vektorli va koordinata usulida berilishi orasidagi bog‘lanishni ifodalaydi.
(5) dan olingan birinchi tartibli hosila tezlik vektorini beradi:
(6)
Bu yerda (7)
(7) ni tezlik vektorining qo‘zg‘almas Dekart koordinatalar sistemasi o‘qlaridagi proeksiyalari deyiladi.
(7) ni (6) ga qo‘ysak:
(8)
Tezlikning koordinata o‘qlaridagi proeksiyalari ma’lum bo‘lsa, tezlik vektorining kattaligi quyidagicha aniqlanadi:
(9)
Bu tezlik vektorining koordinata o‘qlari bilan tashkil qilgan burchaklarini bilan belgilasak uning yo‘nalishini quyidagicha aniqlasak bo‘ladi: (10)
Tezlik vektorining yo‘nalishi fazoda larga qurilgan parallellepipedning diagonali bo‘ylab, tekislikda esa larga qurilgan parallelogrammnnig diagonali bo‘ylab yo‘naladi. (3) formulaga asosan tezlanish vektori edi.
Shunga asosan, tezlanish vektorining koordinata o‘qlaridagi proeksiyalarini quyidagi formula bilan topamiz:
(11)
Demak, tezlikning koordinata o‘qlaridagi proeksiyalaridan vaqt bo‘yicha olingan birinchi yoki nuqta koordinatalaridan vaqt bo‘yicha olingan ikkinchi hosilasi nuqta tezlanishining koordinata o‘qlaridagi proeksiyalariga teng bo‘lar ekan.
To‘la tezlanishnnig kattaligi va yo‘nalishi esa quyidagi formulalar yordamida aniqlanadi:
(12)
(13)
To‘la tezlanish vektorining yo‘nalishi chizmada ax, au, az larga qurilgan parallelopipedning dioganali bo‘ylab, agar tezlikda bo‘lsa ax, au, larga qurilgan parallelogrammnnig harakatdagi nuqtadan chiqqan diagonal bo‘ylab yo‘naladi.

Download 474 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish