Biotexnologiya asoslari

Trixotesin ishlab chiqarish. Trixotesin antibiotigi - kislorod geterosiklli birikmalar gruppasiga kirib, keng fungisidli ta’siri va kam toksinli ekanligi bilan xarakterlanadi. Trixotesin suvda kam eruvchan, organik eritmalarda yaxshi eriydi, qizdirishga va kislota ta’siriga chidamli. Bu antibiotikning produsenti Trichothecium roseum zamburug’i hisoblanadi.
Tayyor holdagi namlanuvchan kukun holdagi trixotesin krem rangida bo’lib, 10% trixotesin, 3% OP-t emulgator va 87% kaolindan iborat. Trixotesin tamaki, bodring, mevali daraxtlar va uzumdagi barg sarg’ayishi va donli ekinlarning ildiz chirishi kasalligiga qarshi qo’llaniladi.
O’simlikshunoslikda foydalaniladigan antibiotiklarni tanlashda preparatga qo’yiladigan asosiy talablar quyidagilardir:

• 
  Antibiotik o’simlik zararkunandasiga qarshi maxsus biologik faollikga ega bo’lishi;
  
• 
  U o’simlik to’qimasiga oson kirishga va uning ichida biologik faollik ko’rsatishi;
  
• 
  Antibiotikning davolash miqdori o’simlikka zararsiz bo’lishi;
  
• 
  Antibiotik, o’simlik to’qimasi ichki qismida va ustki qismida bo’la turib, nisbatan uzoq vaqt biologik faollikka ega bo’lishi, tuproqga tushganda oson va tez faolligini yo’qotishi maqsadga muvofiqdir.
  
• 
  Antibiotikga qo’yilgan asosiy talablarning yana bittasi qishloq xo’jaligida foydalaniladigan preparat tibbiyot amaliyotida ishlatilmasligi zarur.
  

Oziq-ovqat va konservalash sanoatida - maxsulotlarni buzadigan mikroorganizmlarga qarshi kurashish uchun fizik va kimyoviy usullar bilan bir qatorda qo’llaniladi. Lekin bu maqsadlar uchun tibbiyotda qo’llaniladigan antibiotiklardan foydalanib bo’lmaydi. Antibiotiklar orasida oziq- ovqat va konserva sanoatida ishlatiladiganlari subtilin, nizin va boshqalarni keltirish mumkin. Subtilinni Bacillus subtilis kulturasi hosil qiladi, kimyoviy tarkibi polipeptiddir. Grammusbat va grammanfiy mikroorganizmlarga nisbatan, shular qatorida kislotaga chidamli basillalar ham faol ta’sir ko’rsatadi.
Sabzavotlarni konservalashda subtilinni qo’llab, termik ishlov berishdan birmuncha saqlaniladi, bu konservada vitaminlar saqlanishi va mazasini yo’qotmasligida katta ahamiyatga ega. Nizin - yuqori molekulali peptid, Str.lactis sintezlaydi. Nizindan tibbiyot amaliyotida foydalanilmaydi, uni pomidor, ko’k no’xat, gul karam va boshqa maxsulotlarni konservalashda qo’llaniladi. Pishloq saqlashda ham samarali natija beradi. Antibiotik bir qancha termofil spora hosil qiluvchi bakteriyalar taraqqiyotini to’xtatadi. Odam uchun zararli emasligi bilan
xarakterlanadi.

Biologik faol mikrob oqsillari va garmonlari ishlab chiqarish

Har bir organizmda ko’plab kichik va katta molekulyar og’irlikka ega bo’lgan oqsil moddalari uchraydi va ular hayotiy jarayonni boshqarib turadi. Ularning orasida garmonlar alohida o’rin tutadi. Garmonlar uzoq vaqtlardan buyon tibbiyotda davolash vositasida keng qo’llanib kelinmoqda. Ammo yaqin - yaqinlargacha ularni hayvonlar organlaridan juda oz miqdorda esa odamlarning qon to’qimalaridan ajratib olinar edi.
Garmonlar nafaqat tibbiyotda, balki chorvachilikda ham keng ishlatiladi. Tabiatda ikki xil garmonlar uchraydi: oqsil - peptid va steroid tabiatli garmonlar. Birinchi guruh garmonlar har xil uzunlikka ega bo’lgan peptidlardan tashkil topgan bo’lsa, ikkinchi guruh garmonlar - steroidlardan tashkil topgandir.
Biotexnologik usullardan foydalanib – streptokinoza, urokinoza, asparginoza, superoksiddismutoza va boshqa fermentlar, ingibatorlardan; V – glyukozidazalar, amilazalar, proteaza va boshqa, qon faktoralari (to’qima plazmigormonlar aktivatori, VIII faktor, odam qoni albumin zardobi, plodekstranlar), gormonlar (insulin, proinsulin, L–, B-, va V– interferonlar, inson o’sishiga garmon, samototropin) va boshqalar olinadi.