“biotexnologiya asoslari”

qishloq xo’jaligida - antibiotiklar avvalom bor, veterenariyada qishloq xo’jalik hayvonlarini o’stirish va ularni turli xil kasalliklarini davolashda preparatlar sifatida qo’llaniladi. Bu sohada ular tibbiyotdagi kabi juda samarali vosita hisoblanadi.
Tetrasiklinlar ishlab chiqarish. Tetrasiklinlar ham medisinada, ham oziqa preparatlari ishlab chiqarishda keng qo’llaniladi. Ular orasida qishloq xo’jaligi uchun 7-xlortetrasiklin (1) va 8 - oksitetrasiklin (2) asosida bir qator preparatlar sanoat miqyosida ishlab chiqariladi.
Xlortetrasiklinning sanoatdagi produsenti sifatida Actinomyces aurefasiens zamburug’i, oksitetrasiklinniki esa - Actinomyces rimosus hisoblanadi. Sanoat miqyosida 1 kg preparatda 20, 40, 80 g toza holdagi antibiotik, 3, 5, 8 mkg V₁₂ vitamini bo’lgan biovit-20, biovit-40, biovit-80 turidagi xlorotetrasiklin oziqa preparatlari ishlab chiqarilmoqda.
Bundan tashqari preparatda mikroelementlar, yog’lar, oqsillar va mineral tuzlar bor. Agar rasiondagi 1 t oziqaga 15-20 g antibiotikli biovit qo’shilsa hayvonlar og’irligining o’sishi 30% gacha oshadi, oziqa sarflanishi esa o’rtacha 5-10% ga kamayadi. Preparatlar qishloq xo’jaligi hayvonlari va parrandachilikda o’stiruvchi stimulyatorlar sifatida qo’llanilib, ularning yaxshi o’sib rivojlanishi va oshqozon-ichak yo’llari va o’pka kasalliklari oldini oluvchi profilaktik vositalar uchun ishlatiladi.
Oksitetrasiklin chorvachilik uchun terravit-R (eruvchan) va terravit-K (oziqa) terravit-10, terravit-50 preparatlari malla rangdagi achchiq ta’mdagi kukun bo’lib, 1 kg preparatda 10, 50 g toza holdagi antibiotik bor. 1 t oziqaga 15-20 g antibiotikli preparat qo’shilsa hayvonni og’irligi 10-15% ga oshib, shu miqdorda oziqa sarfi kamayadi.
Basitrasin ishlab chiqarish. Basilixinlar deb nomlanuvchi basitrasin oziqa preparati Bac.licheniformis mikroorganizmini sun’iy o’stirish yo’li bilan olinib, suyuq oziqa muhitining quritilgani bo’lib, sinkbasitrasinlar va har xil biologik aktiv moddalardan tashkil topgan. Basitrasinlar polipeptid antibiotiklar bo’lib, ular orasidan 10 ta individual formalar ajratilgan: A, A1, V, S, D, E, F1, F2, F3 va G. Basitrasinlar asosidagi tayyor preparat 37 % gacha basitrasin A dan iborat bo’ladi.
Basitrasin oziqa preparatlari 1 kg preparatda 10, 20, 30 g toza holdagi antibiotikning ruxli tuzi bo’lgan basilixin-10, basilixin-20, basilixin-30 nomlari bilan ishlab chiqariladi. Tayyor preparat achchiq ta’mli, kulrang-oq rangdan och-malla ranggacha bo’lgan kukundir.