Biotexnologiya asoslari


KALLUSLI TO’QIMALARDA MORFOGENEZ



Download 2,11 Mb.
Pdf ko'rish
bet50/199
Sana11.01.2022
Hajmi2,11 Mb.
#351696
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   199
Bog'liq
Biotexnologiya asoslari

7. KALLUSLI TO’QIMALARDA MORFOGENEZ 
 
3.3-rasm.  
M
akkajo’xorining yagona hujayralari va 
ajratilgan protoplastlarini o’stirishda «enaga» 
sifatida suspenzion hujayralar kulturasini 
ishlatilishi:
 
1–hujayra koloniyalari;  
2–filtr qo`oz;  
3-alyumin elak; 
4–penopoliuretan;  
5–hujayra suspenziyasi  
(Vu Do’k Kuang, Z.B. SHamina,1985). 
 


Hujayra rivojlanishini tabaqasizlangandan keyin o’tadigan bir necha yo’li ma’lum. Birinchi 
yo’l – bu butun o’simlikni qayta regenerasiyasi, balkim, hujayra, to’qima, organlar darajasida 
tabaqalanish. Ikkinchi yo’l hujayrani qayta tabaqalanish xususiyatini yo’qolishi va o’simlikni 
regenerasiyasi, mustahkam tabaqasizlanish, gormonsiz muhitda o’sish xususiyati, ya’ni shishga 
aylanish. Bunday xossalar eski (qari) ko’chat kulturalarga xos. Uchinchi yo’l – kallusli hujayrani 
normal rivojlanish sikli, uni qarib, nobud bo’lishi bilan tugaydi. Bu holatda hujayra ikkilamchi 
tabaqalanishga uchraydi va bo’linishdan to’xtaydi (o’sishni stasionar fazasi). Ammo bunday 
tabaqalanish morfogenezga olib kelmaydi va unda qarigan kallus hujayralari xossalarini 
mustahkamlaydi. 
qishloq xo’jaligi biotexnologiyasi uchun eng qiziqarlisi butun o’simlikni alohida hujayrasidan 
olingan to’qima kulturasini regenerasiyasi hisoblanadi. Ba’zida bu yo’l alohida organlar hosil 
bo’lish orqali o’tadi. 
Kallusli to’qimalar kulturasida morfogenez deb hujayralarni tashkil bo’lmagan massasidan 
to’laqonli strukturalar hosil bo’lishiga aytiladi. Morfogenezni ikki asosiy yo’li ma’lum (3.4 -rasm). 
To’qimalar kulturasini u organogenez sifatida (monopolyar tuzilishini hosil bo’lishi, ya’ni 
alohida organlarni) ko’rinish mumkin: ildiz, poya, kamroq feoral (gulli) yoki bargli hamda somatik 
embriogenez, ko’rinishida (somatik hujayralardan biftolyar zarodish kurtaksimon tuzilmalar 
holatida) ko’rinishi mumkin. Organogenezda dastlab alohida organlar regenerasiya bo’ladi, keyin 
esa ulardan butun o’simlik paydo bo’ladi. Ildiz organogenezi bundan mustasno. Somatik 
embriogenez natijasida organogenezdan farqli o’laroq, ildiz meristemsi hamda tepa qavat 
meristemalariga ega bo’lgan kurtak hosil bo’ladi va undan keyinroq butun o’simlik o’sib chiqadi. 
Alohida olingan somatik hujayralarni o’z rivojlanish dasturini to’liq bajara olishi va butun 
o’simlik organizmi o’sib chiqishi uchun asos yaratib berish xususiyati, o’simlik hujayrasini 
totipotentligi deb ataladi. O’simlikni har qanday hujayrasi bir xil potensial imkoniyatlrga ega, 
chunki barcha kerakli genlar to’plamiga ega, demak, hujayra zigotaga xos bo’lgan rivojlanish 
dasturiga ega. SHuning uchun ham agar gul bargi hujayrasidan yoki poyani o’zaksimon parenxima 
yoki har qanday hujayra to’qimalardan kallus olinganda umuman hujayrani har qanday 
to’qimasidan butun o’simlik olish mumkin. Ammo, totipotentlik xossalari hamma vaqt ham 
namoyon bo’lavermaydi, chunki har xil tipdagi xujaylarni potensial imkoniyatlari bir xil namoyon 
bo’lavermaydi. Ulardan ba’zi birlarida genlar kuchli repressiya holatida bo’ladilar va shu sababli 
ham totipotentlikni namoyon bo’lishi chegaralangan bo’ladi. 
 
 


 

Download 2,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   199




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish