plasmassalar yuzini qoplab oladi. Bunday usqurmalar yordamida go’ng oqovalaridan gaz ishlab
chiqarish unchalik ko’p emas va shu vaqtgacha samarador usqurma yarataolingani yo’q.
Kontaktli reaktor doimiy yuklanib turadigan aralashtirgich uskunasi va biomassani
ajratishag mo’ljallangan sirqi usqurmalar bilan jixozlangan rezervuardan tashkil topgan.
Kontaktli reaktordagi bakteriyalar balchiq parchalariga (flokul) o’xshagan xolatda, aralashtirib
turishi natijasida suyuqlikda suzib yuradilar, cho’kmaydilar.
Balchiqsimon aralashma tindiruvchilarda ajratiladi va ushlab qolingan biomassa reaktorga
qaytadan yuboriladi va yangidan yuborilgan substrat bilan aralashtiriladi.
Oqibatda, organik moddalar parchalanib, biogaz xosil bo’ladi. qattiq va yarim suyuq
xolatdagi go’ngni (namligi 90% dan kam bo’lgan) bijg’itish uchun bijigan go’ngdi ajratib
olingandan keyin qolgan suyuqliqni qaytadan sirkulyatsiya qiladigan usqurma ko’proq
ishlatiladi.
Suyuq fraksiya undagi gidravlitik rejimni kerak xolatda ushlab turish maqsadida reaktorga
qaytariladi bu esa yuqori konsentratsiyali go’ngni bijg’itish imkonini beradi.
YUqorida ko’rib chiqilgan qurilmalari harhil fizika mexanik xususiyatlarga ega bo’lgan
go’ngdan anaerob sharoitda bijg’itish orqali biogaz ishlab chiqarish imkoniyatini yaratadi.
G’arbiy Evropa mamlakatlarida ishlayotgan biogaz qurilmalarini ko’prog’i mezofil
sharoitda (30-370S da) ishlaydi. Hozirgi vaqtda YAponiyada, Germaniyada va SHveysariyada
psixrofil sharoitida bijg’itish jarayonini olib borish ustida izlanishlar olib borilmoqda.
Bu esa xech qanday aralashishsiz (isitmasdan) atrof muxit xaroratida biogaz tayyorlash
imkoniyatini yaratadi (8.7-jadval).
G’arb mamlakatlari ekspertlarining fikrlaricha bu yo’nalish iqtisodiy va istiqbolli
yo’nalishlardan biridir. G’arb mamlakatlarida go’ngni bijg’itish uchun termofil jarayonlardan
(50-550S) foydalanilmaydi.
8.7-jadval
Evropa mamlakatlarida qo’llaniladigan biogaz qurilmalarini
tasnifi
Mamlakat Fermalar
va
shartli birlik
miqdori
Ishlov berish
muddati
Xarorat,
0
S
Biogaz
chiqishi m3
sutka/ shartli
bosh
Metan-
tenkning
xajmi
qurilma
baxosi
Tayyor-
lovchi firma
Ger
maniya
700 bosh
cho’chqa
boqiladigan
ferma
----- 37
------ 100
120000
nemis
markasi
Varch
Fila
ndiya
150 bosh
qoramol
------ 36
2m3 ------
130
ming
AqSH
dollari
AO
AVE
Fra
nsiya
40 bosh
qoramol
15 kun
35
1m3
180
250 ming
frank
«Biomagaz»
SH
veysariya
100 bosh
qoramol
------ 35
1,5
m3
-----
1967000
frank
«Gabor»
Bu
yuk
britaniya
Yiliga 2500
bosh cho’chqa
boqadigan
ferma
10 kun
35
0,5
-----
2988000
funt
sterling
«Ekviment
LTD»
Ve
ngriya
700 bosh
qoramol
----- 30
1650 1800
21000000
forint
-----
YUqorida ko’rib o’tilgan materiallar asosida bijg’ish qanday haroratda olib borilgani
iqtisodiy samaraliroq ekanligi haqida ma’lumot olish qiyinroq. Hatto Rossiyada ishlab turgan
qurilmalar ham har-xil rejimda, masalan Istra-350S da; KOBOS-400S va BF-500-550S da (8.8-
jadval) faoliyat ko’rsatadilar.
8.8-jadval
Do'stlaringiz bilan baham: