Biotexnologiya asoslari

Paster effekti deganda, bijg’ishni kislorod ishtirokida nafas olish bilan bosishni 
tushuniladi.
  
Nafas olish substratlari o’zgarmagan sharoitda, nafas olish koeffisentini ko’payishi, nafas 
olish bijg’ishni to’xtataolmayotganligini va hatto kislorodli sharoitida ham kallusli hujayralarda 
nafas olish bilan bir qatorda, uglevodlarni kislorodsiz parchalanishi bijg’ish jarayoni sodir 
bo’layotganligidan xabar beradi. Tartibsiz o’sishda uglevorodlarni kislorodsiz parchalanishiga 
misol qilib, bo’linadigan hujayralarda etil spritini to’planishini ko’rsatish mumkin. Ilmiy 
adabiyotlarda bunday misollarni ko’plab topsa bo’ladi. 
Kallus hujayralarni mitoxondriyalari, meristem hujayralarga o’xshab, juda past rivojlangan 
ularda kristlar kam, bu esa aerob nafas olishga ta’sir ko’rsatmasdan qolmaydi. Paster effektini 
buzilishi ko’proq xayvonlarni shish hujayralarida kuzatiladi. Bu xodisa Varburg tomonidan 
aniqlangan bo’lsada hozirgacha aniq tushuntira olingancha emas. Paster effektini buzilishi oqibatida 
kelib chiqadigan anaerob glikoliz (uglevodlarni kislorodsiz parchalanishi), kislorod ishtirokida 
shishli hujayralarni uglevodlar iste’mol qilishini keskin (19 marotabaga) oshirib yuboradi. 
Kallusli hujayralarni nafas olish xarakterini o’zgarishi bilan bir qatorda uglevodlarni 
kislorodsiz prchalanishini kuchayishi yo’nalishida, bo’linadigan hujayralar uchun zarur bo’lgan 
pentozofosfat yo’li tomon siljish namoyon bo’ladi.